PDA

View Full Version : Tiểu Sử Các Danh Nhân Thế Giới Và Những Phát Minh, Khám Phá Quan Trọng.


Nonregister
10-11-2010, 04:45 PM
Thomas Edison (1847 - 1931)
Nhà Phát Minh Số Một Của Hoa Kỳ Và Thế Giới


http://i51.tinypic.com/ipxo1t.jpghttp://i51.tinypic.com/301eb68.jpg

Máy hát Máy chiếu bóng Công ty bóng đèn Edison

1/ Thời thơ ấu.

Vào khoảng tháng 12 năm 1837, Đại Úy William L. Mackenzie và các đồng chí trong đó có ông Samuel Edison, đã tổ chức một cuộc cách mạng, định đánh chiếm thành phố Toronto thuộc Gia Nã Đại nhưng mưu sự không thành. Để tránh sự lùng bắt, ông Samuel Edison phải trốn sang Michigan, Hoa Kỳ, rồi lưu lại Detroit vì thời bấy giờ, chính phủ Gia Nã Đại dự định lưu đầy các phạm nhân chính trị sang Tasmania, châu Úc.

Sau khi mang được gia đình gồm vợ và hai con sang Hoa Kỳ vào đầu năm 1839, ông Samuel Edison dời nhà tới Milan, thuộc tiểu bang Ohio. Milan là một thị trấn nhỏ bên giòng sông Huron, cách hồ Erie vài dặm đường. Tại Milan, công việc buôn bán khá sầm uất. Từ nơi đây người dân chở đi nào ngũ cốc, rau trái, nào củi gỗ và các nông sản khác. Ông Samuel Edison dựng nên tại nơi đây một xưởng cưa và công việc làm ăn khá phát đạt. Chính tại nơi cư ngụ mới này, gia đình Edison đã có thêm một đứa trẻ vào ngày 11/2/1847. Ông Samuel đặt tên cho đứa bé là Thomas Alva Edison để ghi nhớ Đại Úy Alva Bradley đã có công giúp đỡ gia đình Samuel sang Hoa Kỳ.

Alva hay Al, tên gọi tắt, là một đứa trẻ có cái đầu to khác thường khiến cho bác sĩ bảo cậu sẽ bị đau óc nhưng điều tiên đoán này đã trở thành sai lầm và thực ra, chính bộ óc của Al sau này đã làm tiến triển ngành Kỹ Thuật của Nhân Loại.

Càng lớn, Al càng tỏ ra hiếu kỳ. Cậu thường đặt các câu hỏi tại sao, thế nào... và các câu thắc mắc không bao giờ hết của cậu đã khiến cho những người chung quanh đành phải trả lời không biết. Khi lên 5 tuổi, Al thường lang thang bên bờ sông mà coi người lớn làm việc. Tại nơi này, cậu được nghe nhiều bài hát và đã thuộc lòng rất nhanh các câu ca bình dân, điều này chứng tỏ Al có một trí nhớ rất tốt và nhờ trí nhớ này mà về sau, cậu thu thập được nhiều kiến thức sâu rộng.

Vào năm 1850, đường xe lửa được đặt tại nhiều nơi trên đất Hoa Kỳ. Tại Milan, các bô lão từ chối không cho phép đường sắt đi qua làng mình vì e ngại công việc làm trên sông bị tê liệt. Vì thế đường xe lửa chỉ được thiết lập tại phía bắc tiểu bang Ohio và cũng do vậy, thị trấn Milan trở nên kém sầm uất. Ông Samuel đành phải đóng xưởng cưa và dọn nhà qua Port Huron, thuộc tiểu bang Michigan vào năm 1854. Tại Port Huron, ông Samuel buôn bán ngũ cốc, củi gỗ và cũng trồng rau và trái cây. Năm lên 8 tuổi, Al từng giúp cha, chất rau trái lên một chiếc xe ngựa và đi bán hàng từng nhà trong thị xã.

Al cũng được cha mẹ cho đi học tại một ngôi trường độc nhất. Trường chỉ có một lớp với khoảng 40 học sinh, lớn có, nhỏ có, học một ông giáo theo các trình độ khác nhau. Trong phòng học những chỗ ngồi gần ông thầy chỉ để dành cho các trẻ em ngu đần. Tại lớp học, Al đặt rất nhiều câu hỏi hắc búa mà lại không chịu trả lời các câu hỏi của thầy. Al thường đội sổ, khiến cho các bạn cậu chế riễu cậu là đần độn.

Một hôm, nhân có viên thành tra vào thăm lớp học, thầy giáo đã chỉ vào Al và nói : trò này điên khùng, không đáng ngồi học lâu hơn. Al rất căm hận về hai chữ điên khùng và đem câu chuyện này kể lại với mẹ. Bà Nancy khi nghe kể xong, liền nổi giận, bà dẫn ngay Al đến trường và bảo ông giáo : ông bảo con tôi điên khùng hả? Tôi nói thật cho ông rõ, trí óc của nó còn hơn ông đấy. Tôi sẽ giữ nó tại nhà và dạy lấy, vì tôi đã là giáo viên, để ông thấy rằng sau này nó sẽ ra sao!.

Từ đó, Alva không đến trường nữa mà học với mẹ tại nhà trong suốt 6 năm trường. Nhờ mẹ, Al học dần các môn Lịch Sử của Hy Lạp, La Mã và Sử Thế Giới. Al cũng được làm quen với Thánh Kinh, với các tác phẩm của Shakespeare và của các văn sĩ, thi sĩ, sử gia danh tiếng khác. Nhưng đặc biệt nhất, Al ưa thích Khoa Học. Cậu có thể kể lại rành mạch các phát minh, các thí nghiệm và tiểu sử của các đại bác học như Newton, Galileo. . . Chỉ trong vòng 6 năm, bà Nancy đã truyền lại cho con tất cả kiến thức của mình, từ môn Địa Dư với những tên núi sông, tới môn Toán Học chính xác. Bà Nancy không những dạy con về học vấn mà còn huấn luyện Al về hạnh kiểm. Al được mẹ nhắc nhở các đức tính thật thà, ngay thẳng, tự tin và cần cù, cộng với lòng ái quốc và tình yêu nhân loại.

Al học hành tiến bộ rất nhanh chóng khiến cho cha rất hài lòng. Ông Samuel thường cho con các món tiền nhỏ đủ mua dần từng cuốn sách hữu ích, nhờ thế Al đã say sưa với các tác phẩm như Ivanho của Scott, Robinson Crusoe của Defoe và Oliver Twist của Dickens. Nhưng tác giả mà Al ưa thích nhất là Victor Hugo và cậu thường kể lại cho các bạn nghe các câu chuyên đã đọc qua.

Năm 10 tuổi, Al được cha cho cuốn sách toát yếu về Khoa Học của soạn giả Parker (School Compendium of Natural and Experimental Philosophy by Richard Green Paker). Trong cuốn sách toát yếu này, Paker đã giảng giải về máy hơi nước, máy điện báo, cột thu lôi, pin Volta. . . Cuốn sách đã trả lời Al rất nhiều điều mà từ trước, Al vẫn thường thắc mắc. Cuốn sách này đã dẫn đường cho Al tới phạm vi rộng lớn của Khoa Học và khiến cho cậu yêu thích môn Hóa Học.


2/ Thời kỳ thực tập.

Năm 12 tuổi, Al nói với cha mẹ : Thưa cha mẹ, con hiện nay cần nhiều tiền, cha mẹ cho phép con đi xin việc làm. Hai ông bà Edison đã ngăn cản con vì lo sợ Al sẽ gặp phải các rủi ro, hơn nữa công việc kiếm ăn sẽ làm trở ngại sự học nhưng Al đã quyết định rồi, cậu nằng nặc đòi cha mẹ cho phép thử tự lập và hứa rằng sẽ hết sức thận trọng.

Thời bấy giờ, công ty xe lửa Grand Trunk thiết lập một ga nhỏ tại Port Huron. Al xin được phép bán báo, tạp chí, sách vở, trái cây và bánh kẹo trên xe lửa chạy quãng đường Port Huron và Detroit dài 101 cây số. Từ đó cậu bé 12 tuổi này mỗi tháng thức dậy lúc 6 giờ để đáp chuyến xe lửa 7 giờ và tới Detroit lúc 10 giờ. Thông thường tới Detroit, Al vội vã đến thư viện và nghiền ngẫm trong nhiều giờ các cuốn sách mà cậu không thể tìm thấy tại nơi mình cư ngụ. Al tập dần cách đọc nhanh và cậu quyết định bắt đầu đọc các sách của các tác giả từ vần A cho tới hết 16,000 cuốn của thư viện. Tới 6 giờ chiều, Al lại ra xe và trở về Port Huron lúc 9 giờ 30 tối. Ít khi Al đi ngủ trước 11 giờ đêm vì cậu còn phải làm các thí nghiệm hóa học trong hơn một giờ đồng hồ.

Trong thời gian bán báo và kẹo bánh trên xe lửa, Al làm quen được nhiều người gồm các chuyên viên điện báo, các công nhân và nhân viên nhà ga. Cậu được các người này giúp đỡ trong nhiều trường hợp khó khăn.

Vào năm 1861, cuộc Nội Chiến Nam Bắc Mỹ bùng nổ. Các trận đánh càng ác liệt thì số báo lại càng bán chạy. Al bèn nghĩ tới việc bán báo tại tất cả các nhà ga phụ. Vào ngày 01 tháng 4 năm 1862, tờ báo Free Press loan tin trận đánh quyết định tại Shiloh trong tiểu bang Tennessee. Al liền chạy vội tới tòa báo Free Press là tờ báo lớn nhất tại Detroit và hỏi mua 1,000 tờ trả tiền sau, rồi Al và hai người bạn vác báo lên tầu. Tại các ga đầu, số báo bán được còn ít ỏi nhưng càng đi xa hơn, số người hỏi mua báo càng gia tăng khiến cho Al nghĩ cả đến việc tăng giá báo từ 5 xu tới 10 xu, rồi sau cùng bán tới 25 xu một tờ. Nội trong ngày hôm đó, Al đã bán hết 1,000 tờ báo trước khi tới Port Huron và thu được hơn 100 đô la, một số tiền lớn nhất mà cậu kiếm được từ trước tới nay.

3/ Ông chủ báo nhỏ tuổi và điện tín viên.

Một sáng kiến khác lại nẩy ra trong đầu óc của cậu bé đầy nghị lực này : Al định ra báo. Cậu liền mua một máy in quay tay và cậu thiết lập thêm trong toa hành lý một cơ sở báo chí nữa. Al đã cho ra đời tờ tuần báo khổ nhỏ có tên là The Weekly Herald (Diễn Đàn Hàng Tuần). Viên chủ nhiệm nhỏ tuổi này nhận thấy không thể cạnh tranh với các báo chí tại Detroit về các tin tức chiến sự nên quyết định chỉ phổ biến mọi tin xẩy ra trong vùng dọc theo hai bên con đường sắt. Cậu thu lượm tin tức nhờ các chuyên viên điện báo địa phương. Al vừa là chủ nhiệm, quản lý, vừa là ký giả, thợ in và người bán báo. Từ đó tuần báo The Weekly Herald 2 trang, được in mỗi mặt 3 cột. Ngoài các tin tức địa phương, Al còn cho phổ biến các tin về hiếu hỉ, các tai nạn, hỏa hoạn. . .

Báo của Al bán được khá chạy. Ngay ở số đầu tiên đã tiêu thụ được chừng 400 tờ trong một tháng. Al còn nhận cả việc quảng cáo trên báo nữa. Tuần báo The Weekly Herald đã có lần được bán cho nhà phát minh người Anh là ông Stephenson khi viên kỹ sư này một hôm đi trên chuyến xe lửa qua miền Port Huron. Ông Stephenson đã ngợi khen các ý tưởng của Al và ông quả quyết rằng báo của cậu cũng giá trị như các báo của những người lớn gấp đôi tuổi.

Muốn làm gia tăng số độc giả, Al cho thêm vào tuần báo một đề mục chuyện nói chuyện ngồi lê mách lẻo và ký dưới tên hiệu Paul Pry (Paul, người tọc mạch). Al đã dùng báo chí của mình để chỉ trích một vài người trong vùng và cậu đã cẩn thận ghi tên của họ bằng mẫu tự đầu tiên. Nhưng quãng đường 101 cây số rất ngắn ngủi, không thể giúp Al tránh khỏi sự săn đuổi của những nạn nhân bị chế nhạo. Rồi vào một ngày đẹp trời, khi Al đang đi bộ trên bờ sông Saint Clair, bỗng có một người vạm vỡ tiến lại gần Al, túm cổ viên chủ nhiệm nhỏ tuổi, ném xuống sông. Al ngoi lên bờ, quần áo ướt như chuột. Bực mình vì bị một số độc giả luôn rình rập quấy rầy, Al quyết định ngưng việc làm báo.

Vào một buổi sáng tháng 8 năm 1862, Al đứng nói chuyện với ông Mackenzie, nhân viên nhà ga kiêm chuyên viên điện báo. Ông Mackenzie có một đứa con trai 2 tuổi rưỡi, tên là Jimmy, thường hay lân la chơi tại sân ga. Khi đang trò chuyện, bỗng Al trông thấy Jimmy đang đi dọc theo đường sắt trong khi đó, một toa xe goòng đang phóng đến. Nhận thấy sự nguy hiểm trước mắt, Al liền lao mình tới chỗ đứa bé, ôm lấy nó mà lăn ra phía ngoài. Để đền đáp ơn cứu tử đứa con của mình, ông Mackenzie nhận dạy Al nghề điện báo và hứa sẽ xin việc cho cậu khi nào Al thành thạo.

Từ đó Al bắt đầu bỏ ra mỗi ngày 18 giờ để học về điện báo và chữ Morse. Chỉ trong vài tuần lễ, Al đã theo kịp tất cả các tín hiệu do ông Mackenzie đánh đi. Sau 3 tháng học hỏi, không những Al tiến bộ đến nỗi ông Mackenzie phải gọi Al là chuyên viên điện báo hạng nhất, và Al còn chế tạo được một máy điện tín có đầy đủ tính cách toàn hảo cũng như cho phép người xử dụng máy gửi điện tín đi thật nhanh chóng.

Trong thời kỳ Nội Chiến Nam Bắc Mỹ, hàng trăm điện tín viên bị gọi nhập ngũ vào các đội truyền tin. Kết quả của sự kiện này là các công ty thương mại cũng như hỏa xa thiếu chuyên viên. Vì thế xin một chân làm việc về điện tín là một điều dễ dàng và một người mới học nghề cũng có thể kiếm được việc. Vào khoảng năm 1864, Al nhận thấy có đủ khả năng nhận một chân điện tín viên nên từ bỏ nghề bán báo và tới Stradford, Gia Nã Đại, xin làm việc vào tháng 5. Al trở thành điện tín viên tại ga Stratford này và lãnh lương mỗi tháng 25 đô la.

Từ năm 1864 tới năm 1868, Al đã làm việc tại nhiều nơi như New Orleans, Indianapolis, Louisville, Memphis và Cincinnati. . . Chàng thanh niên này cũng bắt đầu bỏ cách gọi tắt là Al mà dùng tới tên chính là Thomas hay cách gọi thân mật là Tom.

Thomas Edison bây giờ là một chàng thanh niên khỏe mạnh, nhiều thiện cảm và vui tính. Sự cởi mở, lòng chân thật đã khiến Tom có nhiều bạn nhưng cách làm việc đặc biệt của Tom đã khiến cho các bạn bè cho chàng là người kỳ quặc. Tom ăn mặc giản dị, quần áo cũ kỹ và dính mực, đôi giày của chàng mòn đế cũng không khiến chàng nghĩ đến việc thay đôi mới. Vào mùa lạnh, Tom cố chịu rét hơn là bỏ tiền mua một áo choàng bằng nỉ vì chàng đã dồn tiền vào việc mua sắm các sách vở khoa học và dụng cụ thí nghiệm.

Vào đêm hôm 14/ 4/1865, cuộc Nội Chiến Nam Bắc Mỹ chấm dứt, làm cho hàng trăm điện tín viên mất việc. Tom Edison trở về Louisville rồi tới cuối năm 1868, từ biệt cha mẹ đi Boston để nhận chân chuyên viên điện tín. Năm 21 tuổi, Tom thực hiện được phát minh đầu tiên, đó là một máy đầu phiếu. Tom gửi sáng kiến này tới Phòng Văn Bằng Sáng Chế rồi đưa trình lên Quốc Hội, nhưng vào thời đó không nghị sĩ nào ưa thích thứ máy móc tân kỳ đó. Mặc dù thất bại, Tom lại bắt đầu làm nhiều việc khác. Chàng đã chế ra được một máy điện báo cùng một lúc gửi đi hai điện tín trên một đường dây.

Còn tiếp

Vietscience.com
Nonregister
10-11-2010, 04:49 PM
Thomas Edison (1847 - 1931)
Nhà Phát Minh Số Một Của Hoa Kỳ Và Thế Giới



http://i54.tinypic.com/2mebyg6.jpg[/IMG]http://i53.tinypic.com/212gu1w.jpg

4/ Thời kỳ thành công.

Vào một buổi sáng tháng 6 năm 1869, con tầu khởi hành từ Boston tiến dần vào hải cảng New York. Edison, chàng thanh niên 22 tuổi, đứng trên boong tầu, mơ màng nhìn vào thành phố xa lạ, không người quen biết, trong túi không có một đồng nào bởi vì chàng đang mang nợ 800 đô la. Edison rời Boston với hai bàn tay trắng vì chàng đã để lại tất cả các dụng cụ thí nghiệm cùng sách vở cho chủ nợ, hứa sẽ trở lại lấy khi có đủ tiền thanh toán. Nhưng có nhiều thứ mà không ai có thể lấy bớt được ở chàng, đó là lòng cam đảm, ý chí theo đuổi mục đích, học vấn và kinh nghiệm kỹ thuật cùng với các đức tính khác mà chàng đã thu lượm được vào thời niên thiếu.

Ngày đầu tiên tại New York, Tom đi tới tất cả các cơ sở điện báo để tìm kiếm người quen và đã vay mượn được một đô la. Sống với đồng tiền nhỏ mọn này cho tới ngày thứ ba, Tom khi đi qua Công Ty Hối Đoái Gold Indicator thì thấy hàng trăm người đang chen chúc chờ đợi. Tom tiến lại gần thì được biết rằng chiếc máy ghi giá vàng bị trục trặc và vì thế thị trường vàng hoàn toàn bị trở ngại. Khi đó viên giám đốc của công ty, Bác Sĩ Laws, đang la ầm lên : “Tôi trả lương cho hàng tá người mà chẳng ai làm được việc gì ! Ôi, tôi chỉ cần một người thợ có tài là đủ!”. Nghe thấy vậy, Tom tiến lại gần ông Laws và nói : “Thưa ông, tôi không phải là thợ của ông nhưng tôi tự xét có thể sửa chữa được chiếc máy”. Trong vòng hai giờ, chiếc máy do Tom sửa chữa lại chạy đều như trước. Ngày hôm sau, sau khi khảo sát khả năng, Bác Sĩ Laws đã thuê Tom làm quản đốc kỹ thuật với lương tháng 300 đô la.

Mặc dù lương bổng cao, Tom Edison luôn chán nản trước hoàn cảnh làm công cần cù vì trong đầu óc của chàng đang chứa đựng hàng tá sáng kiến sôi động. Trong khoảng thời gian làm việc tại công ty hối đoái, Edison được gặp Franklin L. Pope và hai người bàn với nhau hợp tác trong một công cuộc kinh doanh. Ngày 01/ 10/1869, Edison và Pope lập ra xưởng điện cơ và điện báo rồi ít lâu sau, lại có J. N. Ashley của tờ báo Telegraph cộng tác. Để sống gần người bạn cộng sự, Edison dọn nhà tới thị xã Elizabeth, thuộc tiểu bang New Jersey. Vì muốn tiết kiệm thời giờ dùng cho các công việc cần thiết, Edison tự luyện tập các giấc ngủ thật ngắn, mỗi ngày ngủ 3 hay 4 lần. Ngoài 5 giờ để ngủ, thời gian được chàng dùng cho các cải tiến kỹ thuật và công việc chuyên môn.

Vào thời bấy giờ, điện tín được ghi bằng các chấm và gạch in trên những băng giấy dài, rồi người ta lại phải chép tay ra các bản điện tín trước khi gửi cho người nhận. Nếu có cách nào in bằng chữ lên các phiếu điện tín, người ta sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian vô giá. Điều này làm Edison suy nghĩ. Vì Edison nổi tiếng về giỏi Kỹ Thuật, Tướng Marshall Lefferts, giám đốc công ty Gold and Stock Telegraph liền nhờ Edison biến đổi loại máy thường ra máy điện tín in chữ. Sau vài tháng tìm tòi, Edison đã thành công và lấy bằng phát minh vào năm 1869. Máy móc mới này của Edison vừa giản dị hơn, vừa chính xác hơn loại cũ nên đẵ khiến ông Lefferts đề nghị mua lại bằng sáng chế.

Công việc làm ăn của Edison tăng lên một cách rất nhanh chóng khiến chàng và các hội viên khác đồng ý đổi cơ xưởng cũ thành Công Ty Điện Báo Tự Động (The Automatic Telegraph Co.). Lúc đầu chàng chỉ mướn 18 người thợ rồi số thợ tăng lên dần tới 50 và sau này tới 250 người. Nhiều người làm việc với Edison đã trở nên các kỹ sư tài ba và đã cộng tác với chàng cho tới chết. Edison chia thợ ra từng toán, làm từng phiên cả sáng lẫn đêm. Mặc dù mới 23 tuổi, Edison được nhiều người tặng cho biệt hiệu “lão già” vì chàng điều kiển nhóm chuyên viên của mình một cách chín chắn, đôi khi hơi tàn ác nhưng ngược lại, chàng trả lương các nhân viên rất hậu, căn cứ vào tài khéo và thời gian làm việc vì chàng muốn họ đóng góp với tất cả lương tâm nghề nghiệp.

Vóc người mập mạp, Thomas Edison có đôi mắt sắc sảo dưới hàng mi rậm rạp và chiếc trán rộng. Với dáng đi nặng nề, chàng đi đi, lại lại trong xưởng, quần áo vừa bẩn lấm, vừa tả tơi, mang vào mình hình ảnh một tên vô nghề nghiệp hơn là một viên đốc công, một vị giám đốc và cũng là một kỹ nghệ gia đầy tương lai hứa hẹn. Thực vậy, người ta phải ngạc nhiên về cơ xưởng của Edison, không những do các hoạt động mà còn vì giờ giấc. Edison đã treo trong xưởng tất cả 6 chiếc đồng hồ, chỉ các giờ giấc khác nhau và nhân viên của chàng thường theo chàng làm đến hết việc chứ không phải hết giờ. Trong khoảng thời gian từ năm 1870 tới 1876, bắt đầu với tuổi 23, Thomas Edison đã cầu chứng 122 phát minh và như thế, mỗi tháng trung bình chàng có hơn một sáng kiến được thực hiện.

Vào thời kỳ của phát minh thứ 46, Thomas Edison được nghe người ta kể lại rằng Christopher Sholes tại Milwakee đang thí nghiệm về một thứ máy móc gọi là “máy đánh chữ”. Vì biết rằng thứ máy mới này sẽ góp phần to lớn trong việc chế tạo máy điện báo tự động, Edison liền mời Sholes mang mẫu máy tới Newark và chàng đã đề nghị nhiều sửa đổi hợp lý. Công Ty The Automatic Telegraph là nơi đầu tiên chế tạo máy đánh chữ rồi dùng nó trong văn phòng và chiếc máy đánh chữ đó đã mở đường cho các máy Remington mà sau này được dùng trên khắp thế giới. Nếu Morse phát minh ra máy điện báo thì Edison lại góp vào đó rất nhiều cải tiến quan trọng khiến cho chính Morse cũng khó nhận ra được phát minh của mình. Không những Edison hoàn thành máy điện báo kép cho phép gửi đồng thời 2 điện tín trên cùng một đường dây mà còn phát minh ra một phương pháp gửi đồng thời 4 hay 5 điện tín. Edison còn cứu vãn Công Ty Western Union khỏi bị phá sản bằng một hệ thống truyền tin mới.

Vào một buổi chiều năm 1870, Edison ngồi một mình trong văn phòng. Các thợ thuyền đã ra về trong khi nhà phát minh còn nán lại vì chàng muốn ghi chép cho xong các nhận xét về một thứ máy đang hoàn thành. Edison định ra về thì một trận mưa lớn đổ xuống. Lúc ra cửa, chàng gặp hai thiếu nữ đứng trú mưa tại lối đi. Edison liền tự giới thiệu : “Tôi là Thomas Edison, chủ nhân tiệm này. Xin mời các cô vào văn phòng chờ hết mưa. Tôi sẽ đi thắp đèn lên”. Một thiếu nữ trả lời chàng : “Chúng tôi không dám phiền ông, ông Edison ạ. Tôi là Mary Stilwell, còn đây là em Alice của tôi”. Edison cúi chào hai thiếu nữ và nói chuyện xuông với hai chị em Stilwell cho qua thời giờ. Nhưng ánh mắt trong sáng, khuôn mặt xin xắn và cử chỉ thanh lịch của Mary đã làm tâm hồn Edison xao xuyến.

Từ đây, Edison không thể quên hình ảnh của Mary. Chàng hỏi dò bạn bè thì được biết Mary là một giáo viên tại Newark. Edison liền nhờ bạn đưa lại thăm gia đình Stilwell và sau buổi viếng thăm, chàng thấy rằng mình đã tìm được người vợ mong ước. Sau đó, Edison thường cùng Mary đi coi hát, dự các buổi hòa tấu nhạc hay đi cắm trại ngoài trời. Sau một năm trường chờ đợi sự ưng thuận của gia đình Stilwell, Edison đã cử hành hôn lễ với Mary vào ngày lễ Giáng Sinh năm 1871.

Cuối năm 1871, Edison đã có ba tiệm khác nhau tại Newark. Ba cơ xưởng ở rải rác trong một thành phố lớn đã làm mất nhiều thời giờ và năng lực quý báu của nhà phát minh. Vì vậy Edison quyết định tìm kiếm nơi xây cất một cơ xưởng lớn hơn cách Newark 40 cây số. Menlo Park là một ga nhỏ trong tiểu bang New Jersey nhưng khá yên tĩnh, thích hợp cho nhà phát minh làm việc. Ngày 3/ 01/1876, công cuộc xây cất bắt đầu. Edison đã phác họa từng chi tiết cho đồ án phòng thí nghiệm và cơ xưởng.

Cũng trong năm này, công ty Western Union lại nhờ Edison cải tiến máy điện thoại của Alexander Graham Bell vừa mới cầu chứng cách đó ít lâu. Thời bấy giờ, điện thoại của Bell là một bộ máy còn rắc rối, ống nói và loa nghe được làm chung, và người ta để loa lên miệng để nói rồi đặt vào tai nghe. Tầm hoạt động của máy bị giới hạn và dù nói từ phòng nọ sang phòng kia, những tiếng sè sè của máy sinh ra do bộ ma nhê tô đã làm cho việc đối thoại rất khó khăn. Sau hai năm tìm tòi, Edison đã phát minh ra bộ vi âm (microphone), hoàn thành một máy truyền (transmetteur) dùng thỏi than và đã thành công rực rỡ trong việc truyền tiếng nói qua 225 cây số đường dây. Edison làm cho cường độ tiếng nói qua máy điện thoại lớn gấp bội và âm thanh trở nên rõ ràng. Hãng Western Union đã mua lại bằng sáng chế chiếc máy truyền với giá 100,000 đô la. Thành công của Edison trong việc cải tiến máy điện thoại đã khiến người đời phải nói rằng “Bell đã phát minh ra máy điện thoại nhưng chính nhờ Edison mà máy điện thoại trở thành hữu dụng”.

5/ Phát minh ra Máy Hát.

Lúc bấy giờ Edison đã có phòng thí nghiệm tại Menlo Park, một nơi có đủ phương tiện cho nhà phát minh tìm tòi, nghiên cứu. Edison có một cách làm việc rất đặc biệt. Khi một ý tưởng nẩy ra trong trí óc, ông liền thử ngay bằng ngàn cách khác nhau với sự cộng tác của những người giúp việc. Vào thời đó, mặc dù nhà phát minh có hàng trăm bằng sáng chế nhưng danh tiếng của Edison chỉ thực sự được đại chúng biết tới sau ngày ông cho ra đời chiếc máy hát.

Thực ra sự phát minh này do khả năng nhận xét và suy luận của ông hơn là do công lao tìm kiếm. Vào một chiều mùa hè năm 1877, trong khi Edison đang loay hoay với chiếc máy dịch điện tín tự động, chiếc máy này gồm một mũi kim thép rạch các rãnh trên một đĩa giấy, đột nhiên khi cho đĩa quay nhanh hơn Edison đã nghe thấy tiếng cọ sát tăng lên và giảm đi tùy theo sự gồ ghề của chiếc đĩa. Sự kiện này đã ám ảnh nhà phát minh. Ông liền làm lại thí nghiệm nhưng lần này, thêm vào chiếc kim bộ phận chứa một màng mỏng. Edison nhận thấy cơ phận này đã làm tăng âm độ lên một cách đáng kể.

Các công trình khảo cứu về máy điện thoại đã khiến Edison nhận thức rằng một màng kim loại mỏng đã rung động khi nói vào một máy phát. Như thế có thể ghi lại sự rung động này trên một chất gì đó để rồi làm cho màng kim loại rung động trở lại mà phát ra các âm thanh như tiếng nói. Nửa đêm hôm đó, Edison ngồi lại văn phòng và vẽ trên giấy một bức họa về thứ máy móc sẽ thực hiện. Ngày 24/12/1877, Edison cầu chứng cho chiếc máy hát và bằng phát minh được chính phủ Hoa Kỳ cấp cho ông vào ngày 19/ 02/1878.

Một bộ máy ghi được tiếng nói và lại phát ra tiếng nói làm cho đại chúng phải bàn tán. Để làm cho mọi người tin chắc rằng máy hát nói được là một sự thật, Edison quyết định trình bày chiếc máy kỳ lạ trước Hàn Lâm Viện Khoa Học Hoa Kỳ. Sáng ngày 8/ 4/1878, nhà phát minh Edison đã xử dụng chiếc máy hát trước ông Joseph Henry, Chủ Tịch Viện Smithsonian, rồi vào buổi chiều, ông biểu diễn máy trước Hàn Lâm Viện Khoa Học. Ngay buổi tối hôm đó, Edison lại nhận được giấy mời trình bày máy hát trước Tổng Thống Rutherford B. Hayes. Nhà phát minh đã làm cho các nhân vật Tòa Bạch Cung cũng như dân chúng tin tưởng. Cả thế giới sôi nổi về phát minh này. Danh tiếng Thomas Edison được nhắc nhở tại khắp nơi. Báo chí đã nói nhiều về nhà phát minh 31 tuổi. Môt tờ báo gọi Edison là “Thầy Phù Thủy vùng Menlo Park” và danh hiệu này đã được phổ thông hóa.

Chiếc máy hát là một phát minh mà Edison rất ưa chuộng. Ông đã cải tiến máy dần dần trong nhiều năm trường để về sau này, máy được thay đổi khối trụ và tay quay bằng một đĩa tròn chuyển động do một bộ phận đồng hồ. Sự sản xuất máy hát càng ngày càng gia tăng, vào năm 1910 tiền bán máy và đĩa hát đã lên tới 7 triệu đô la. Vào năm 31 tuổi, Thomas Edison có 157 bằng phát minh và đang chờ đợi 78 bằng sáng chế khác từ Washington gửi về. Mặc dù vậy, ông vẫn không ngừng làm việc, mỗi ngày từ 18 tới 20 giờ.

6/ Phát minh ra Đèn Điện.

Tháng 3 năm 1878 là đầu thời kỳ Edison bắt tay vào việc nghiên cứu đèn điện. Vào thời bấy giờ người ta chỉ biết tới nguyên tắc của đèn hồ quang là loại đèn được phát minh vào khoảng năm 1809. Khi đốt đèn hồ quang, người ta phải luôn luôn thay thỏi than, ngoài ra đèn còn phát ra tiếng cháy sè sè và cho một sức nóng quá cao, kèm theo một mùi khó chịu, không thích hợp với việc xử dụng trong nhà.

Vào năm 1831, Michael Faraday tìm ra nguyên tắc của máy ma-nhê-tô là bộ máy sinh ra các tia lửa đốt loại khí bên trong động cơ dầu lửa. Tới năm 1860, một loại đèn điện sơ sài ra đời tuy chưa thực dụng nhưng đã khiến cho người ta nghĩ tới khả năng của điện lực trong việc làm phát sáng. Thomas Edison cũng cho rằng điện lực có thể cung cấp một thứ ánh sáng dịu hơn, rẻ tiền hơn và an toàn hơn ánh sáng của đèn hồ quang của William Wallace. Edison đã tìm đọc tất cả các sách báo liên quan tới điện học. Ông muốn thấu triệt sâu rộng lý thuyết về điện lực để có thể mang kiến thức của mình vào các áp dụng thực tế. Ngày nay trong số 2,500 cuốn sổ tay 300 trang được Viện Edison cất giữ, người ta còn thấy hơn 200 cuốn ghi chép về điện học. Chính những điều ghi chép này đã là căn bản của các khám phá vĩ đại của thiên tài Edison trong phạm vi Khoa Học và Kỹ Thuật.

Thời bấy giờ, báo chí nói nhiều đến công cuộc nghiên cứu của Edison về đèn điện làm cho các công ty đèn thắp bằng khí đốt lo ngại trong khi đó Edison khuyên các hội viên của Công Ty Đèn Điện Edison (the Edison Electric Light Co.) bỏ thêm 50,000 đô la để ông theo đuổi công trình nghiên cứu. Hồi đó trong phòng thí nghiệm tại Menlo Park có vào khoảng 50 người làm việc không ngừng. Bình điện, dụng cụ, hóa chất và máy móc chất cao trong các phòng nghiên cứu. Đồng thời với việc nghiên cứu đèn điện, Edison còn phải cải tiến rất nhiều máy móc khác cũng như tìm ra các kỹ thuật cần thiết vì vào thời bấy giờ, kỹ nghệ điện lực còn trong giai đoạn phôi thai. Cũng nhờ nghiên cứu đèn điện, Edison đã sáng chế ra cầu chì, cái ngắt điện, đynamô, các lối mắc dây. . .

Căn cứ từ đèn hồ quang của Wallace, Edison thấy rằng có thể có ánh sáng từ một vật cháy sáng bằng cách đốt nóng. Edison đã dùng nhiều vòng dây kim loại rất mảnh rồi cho dòng điện có cường độ lớn đi qua để những vòng dây đó nóng đỏ lên, nhưng chỉ sau chốc lát, các vòng đó đều cháy thành than. Vào tháng 4 năm 1879, Edison nẩy ra một sáng kiến. Ông tự hỏi cái gì sẽ xẩy ra nếu sợi dây kim loại được đặt trong một bóng thủy tinh không chứa không khí? Edison liền cho gọi Ludwig Boehm, một người thợ thổi thủy tinh tại Philadelphia tới Menlo Park và phụ trách việc thổi bóng đèn. Việc rút không khí trong bóng đèn cũng đòi hỏi một máy bơm mạnh mà vào thời đó chỉ có tại trường đại học Princeton. Cuối cùng Edison cũng mang được chiếc máy bơm đó về Menlo Park.

Edison thử cho một sợi kim loại rất mảnh vào trong bóng thủy tinh rồi rút không khí ra hết, khi nối dòng điện, ông có được thứ ánh sáng trắng hơn, thời gian cháy cũng lâu hơn nhưng chưa đủ. Ngày 12/ 04/1879, để bảo vệ phát minh của mình, Edison xin bằng sáng chế về bóng đèn cháy trong chân không mặc dù ông biết rằng loại đèn này chưa hoàn hảo vì ông chưa tìm ra được một thứ gì dùng làm tóc trong bóng đèn. Edison đã dùng sợi Platine nhưng thứ này quá đắt tiền lại làm tốn nhiều điện lực hơn là cho ánh sáng hữu ích. Edison đã thử với nhiều thứ kim loại hiếm, chẳng hạn như Rhodium, Ruthenium, Titane, Zirconium và Baryum nhưng tất cả những chất đó chưa cho kết quả khả quan.

Vào 3 giờ sáng ngày Chủ Nhật, 19/ 10/ 1879, trong khi Edison và Batchelor, người cộng sự, đang cặm cụi thí nghiệm thì nhà phát minh chợt nghĩ tại sao không dùng một sợi than rất mảnh. Edison nghĩ ngay tới thứ thường dùng nhất trong nhà là sợi chỉ may. Ông liền bảo Batchelor đốt cháy sợi chỉ để lấy các sợi than rồi cho vào bóng đèn. Khi nối dòng điện, đèn cháy sáng, phát ra một thứ ánh sáng không đổi và chói chan. Edison và các cộng sự viên thở ra nhẹ nhõm. Nhưng mọi người đều không rõ đèn cháy sáng như vậy được bao lâu? 2 giờ trôi qua, rồi 3, 4. . . rồi 12 giờ. . . đèn vẫn sáng. Edison đành nhờ các cộng sự viên thay thế để đi ngủ. Chiếc đèn điện đầu tiên của Thomas Edison đã cháy liền trong hơn 40 giờ đồng hồ khiến cho mọi người hân hoan, tin tưởng vào kết quả. Lúc đó, Edison mới tăng điện thế lên khiến cho sợi dây cháy sáng gấp bội rồi đứt hẳn.

Rất hãnh diện về phát minh của mình, Edison viết thư mời viên chủ nhiệm tờ báo New York Herald gửi đặc phái viên tới Menlo Park. Ký giả Marshall Fox đã tới phòng thí nghiệm của Edison và cùng nhà phát minh làm việc trong hai tuần lễ. Sáng Chủ Nhật 21/12/1879, tờ báo Herald tường thuật về sự phát minh ra chiếc đèn điện nhưng bài tường trình này đã làm đại chúng nghi ngờ và có người còn cho rằng “một thứ ánh sáng như vậy trái với định luật thiên nhiên”. Có nhà báo lại khôi hài câu chuyện và bảo “đèn điện của Edison đã được ông dùng bóng bay thả lên trời thành những ngôi sao lấp lánh ban chiều”.

Edison rất buồn cười về những lời phủ nhận sự thật. Ông quyết định trình bày trước đại chúng chiếc đèn điện để phá tan mọi mối hoài nghi. Ông cho treo hàng trăm bóng đèn điện quanh phòng thí nghiệm, quanh nhà ở và dọc theo các con đường tại Menlo Park. Ngày 31/12/1879, một chuyến xe lửa đặc biệt đã xuôi ngược New York - Menlo Park, mang theo hơn 3,000 người hiếu kỳ gồm cả các nhà khoa học, các giáo sư, các nhân viên chính quyền cũng như các nhà kinh tài tới quan sát tận mắt chiếc đèn điện. Đêm hôm đó cả vùng Menlo Park tràn ngập trong ánh sáng chan hòa của một thứ đèn mới.

Còn tiếp.

Vietscience.com
Mặc Vũ
11-02-2010, 11:09 PM
[QUOTE=Nonregister;2892]
Thomas Edison (1847 - 1931)
Nh Pht Minh Số Một Của Hoa Kỳ V Thế Giới



http://i54.tinypic.com/2mebyg6.jpg[/IMG]http://i53.tinypic.com/212gu1w.jpg

7/ Cng Ty Đn Điện Edison.

Thnh cng của chiếc đn điện lm cho cng ty kh thắp xuống dốc trong khi đ, Edison vẫn cho rằng đn điện chỉ đắc dụng khi no ng tm ra được một thứ sợi tc rẻ v bền hơn. ng cho thử hơn 6,000 thứ sợi thảo mộc, cuối cng đ chọn một thứ tre Nhật Bản v loại sợi ny đ được dng trong suốt 10 năm trường trước khi bị chất Tungstne thay thế.

Edison lại tnh tới việc dng điện lực thắp sng một khu vực rộng lớn hơn. ng quyết định dng một quận trong thnh phố New York rộng 2,500 mt vung lm nơi th nghiệm. ng tm ra nhiều phương php cch điện v chnh ng trng coi việc đặt đường dy. Vo năm 1881, số chuyn vin về điện lực rất hiếm. Edison liền mở ra một trường dạy nghề v đặt những cộng sự vin cũ của mnh vo cc chn giảng vin. Chnh ng cũng viết ra một cuốn sch kỹ thuật về điện học. Nhờ cch lm việc c phương php như vậy, sang năm sau Edison đ c hơn 1,500 người chuyn đo đường, đặt đường dy v bắt dy điện vo tư gia. Một nhu cầu mới cần thiết nữa lại được đặt ra l việc thiết lập một nh my pht điện mạnh. Việc ny đi hỏi nhiều triệu đ la. Một cng ty v thế được thnh lập với tn l Cng Ty Đn Điện Edison tại New York (the Edison Electric Lighting Company of New York).

Edison lập ra một xưởng chế tạo cc thnh phần của my pht điện, một xưởng chuyn lm bng đn điện v một cơ xưởng đặc biệt chuyn sản xuất cc đồng hồ điện, cc đui đn, ngắt điện cng cc phụ tng cần thiết cho ngnh kỹ nghệ mới ny.

Từ trước, cng ty kh thắp độc quyền phụ trch việc đốt đn cc con đường v cung cấp kh đốt cho dn chng. Edison muốn thay thế những phương tiện thắp sng cũ đ bằng một cch khc, vừa tiện lợi hơn, vừa rẻ tiền hơn. ng biết rằng ng đ tham dự một cuộc mạo hiểm rất kh khăn, nếu thất bại, ng sẽ mất hết danh tiếng, tiền bạc v tn nhiệm của dn chng cũng như của bạn b. Nhưng Edison vẫn khng sờn lng. ng tuyn bố rằng tiền ph tổn về điện lực sẽ rẻ hơn tiền kh thắp v ng chỉ nhận tiền của thn chủ khi no họ thấy thỏa mn về cch cung ứng điện lực. Cuộc th nghiệm đại quy m ny đ khiến Edison phải từ chối đi dự cc bữa tiệc, cc buổi diễn thuyết. . . Người ta thường thấy nhiều đm ng Edison, với chiếc khăn qung quấn quanh cổ, bước xuống những đường rnh đặt dy điện hoặc trng coi việc thiết lập nh my điện trn đường Pearl.

Tới ngy 4 thng 9 năm 1882, tất cả cc cng tc thiết kế đ hon thnh v sẵn sng chờ đợi sự th nghiệm. Tại nh my pht điện đường Pearl, người thợ đổ than vo l, cc động cơ bắt đầu chuyển vận, Edison hạ chiếc cần xuống v trong khoảng khắc, dng điện đi qua 24 cy số đường dy khiến cho hng trăm bng đn Edison chy sng trong cc cng sở, cơ xưởng v cc tư gia. ng Thomas Edison đ thắng cuộc v lấy lại được niềm tin của ton thể dn chng.

Mặc d l một nh kỹ thuật c ti, Edison rất ght sự trục lợi, đầu cơ. Khi đ đạt được cc cng trnh nghin cứu rồi, Edison lấy lm thỏa mn về sự thnh cng m coi thường cc lời li do pht minh của mnh mang tới. Edison đ bn xưởng chế tạo bng đn cho một cng ty điện v cng ty ny về sau trở nn rất pht đạt v nổi danh trn thế giới : Cng Ty General Electric.

Hai năm sau ngy thnh cng về đn điện, b Mary mắc bệnh thương hn v qua đời, để lại cho chồng ba đứa con v lng thương nhớ. Qu buồn phiền, Edison gửi cc con về ng b ngoại tại New York cn mnh th tm qun trong phng th nghiệm. Edison nhận thấy cần phải c một cơ xưởng rộng lớn hơn cơ xưởng Menlo Park. ng đ chọn thnh phố West Orange, thuộc tiểu bang New Jersey. Cng việc xy cất được bắt đầu. Cũng trong thời gian ny, Edison cho thiết lập thm một phng th nghiệm để lm việc trong ma đng, v thế một cơ xướng mới được lắp rp tại Fort Myers, một nơi gần bờ biển trong tiểu bang Florida.

Trong khoảng thời gian từ năm 1881 tới năm 1887, Thomas Edison nghin cứu nhiều thứ v pht minh ra cc my mc thuộc nhiều loại. ng đ tm ra cch gửi điện tn từ một ga tới một xe lửa đang chạy. ng đ thử cch cất giữ tri cy trong chn khng, phc họa ra my bay trực thăng, my gặt bng gn, my may điện, thang my điện, xe lửa điện, xe gạt tuyết v ng khảo cứu cả về v tuyền điện. Ngy nay “hiện tượng Edison” cn được p dụng vo cc bng đn my v tuyến truyền thanh.

Cng việc qu bận rộn đ khiến Edison qun bớt nỗi buồn phiền về người vợ đ khuất. ng bắt đầu cảm thấy cần phải ra khỏi thp ng. Người ta thường thấy ng đi dự cc buổi trnh diễn m nhạc hay c mặt tại cc bữa yến tiệc. Vo một buổi chiều năm 1885, trong một bữa ăn do một người bạn tổ chức, Edison đ gặp một thiếu nữ rất đẹp v duyn dng, hm đ đang ngồi tại đn dương cầm. Nng tn l Mina Miller, l con gi của ng Lewis Miller, một kỹ nghệ gia v cũng l người pht minh ra chiếc my gặt la. Hai người trở nn đi bạn thn.

Lần gặp gỡ c Mina đ lm cho Edison hết c đơn. Edison đ dạy cho Mina tn hiệu Morse v ng km về thnh gic. Trong một buổi đi coi ht, Edison đ dng tn hiệu Morse để hỏi cảm tnh của Mina đối với ng. C Mina cũng đp lại bằng thứ tn hiệu đ. Hai người cưới nhau vo năm 1886, khi đ chng 39, nng 21 tuổi, nhưng sự chnh lệch về tuổi tc khng l hng ro ngăn cch hai người. Edison thường ăn mặc li thi như một đứa trẻ v Mina đ săn sc chồng từng cht một. Mina thường dấu chiếc o ngoi của chồng nn khi muốn ra đường, Edison phải gọi tới nng, đ l lc nng kiểm sot cch ăn mặc, bắt chồng phải cạo ru, chải tc.

Mina cn săn sc Edison cả về sự ăn uống. Chnh nng tự tay mang thức ăn tới phng th nghiệm cho chồng v lun lun khuyến khch chồng bằng những lời ni m dịu. Nếu Mary Stitwell, người vợ thứ nhất của Edison, l người đ gp phần quan trọng vo cc thnh cng đầu tin th Mina Miller lại l người bạn trung thnh v cộng sự vin đắc lực của Edison. Nng lun lun theo chồng trong cc chuyến du lịch hay tham dự những buổi yến tiệc, nng nhắc lại cho Edison những g ng khng nghe r. Trong cc buổi tiếp tn tại nh, cc bạn của Edison đ tặng Mina danh hiệu “B chủ nh duyn dng nhất Mỹ Quốc”. Mina cn lm cho gia đnh Edison gồm 4 trai, 2 gi, trong đ c 3 người con của Mary, tất cả đều cảm thấy hạnh phc.


8/ Pht minh ra My Chiếu Bng.

Vo một buổi chiều năm 1887, Thomas Armat tới thăm Edison v đưa cho nh pht minh xem một my chiếu hnh, khi đ chưa hon hảo. Armat biết rằng chỉ c Edison mới c đủ ti cải biến my mc đ ra một thứ c ch lợi thực tế. Khi nhn thấy chiếc my kinematoscope (do chữ Hy Lạp kinema l chuyển động), Edison nhận ra ngay gi trị của n. ng đ bỏ ra 4 năm cng sức vo việc cải tiến my chiếu bng v chế tạo my quay phim v như vậy, đ mở đầu cho một ngnh kỹ nghệ rộng lớn trn thế giới, chuyn cung cấp mn giải tr bnh dn nhất.

Edison đ bỏ ra 100,000 đ la để lập phim trường tại Bronx Park. ng đ thu v sĩ v địch quyền Anh hạng năng tn l James J. Corbett tới Orange biểu diễn, để quay thnh phim. Edison đ sản xuất được nhiều cuốn phim v cn cho phối hợp chiếc my ht vo việc chiếu phim ni.

Khi kỹ nghệ chiếu bng bắt đầu pht triển, Edison lại quay sang cc lnh vực mới. ng lm nhiều th nghiệm về quang tuyến X, thời đ vừa được Roentgen tm ra. Cng trnh nghin cứu của ng khiến ng chế tạo được my huỳnh quang nghiệm (fluoroscope) v đn huỳnh quang (lampe fluorescente). Edison cn lấy bằng pht minh cho bnh ắc quy, loại đn điện an ton dng trong hầm mỏ, cải tiến my tnh, tm ra hợp chất sắt nickel. . . Ngoi ra cn rất nhiều pht minh nhỏ mọn khc m ngy nay đối với chng ta coi l tầm thường nhưng ở vo thời kỳ đ chưa c ai nghĩ tới cả.

Vo tuổi 60, Thomas Edison vẫn cn lm việc hăng hi như xưa. ng đ “giải tr bằng cch thay đổi cng việc lm”. Người ta hỏi ng về nghệ thuật của “Thnh Cng” v được ng trả lời : “Đ l khả năng kin nhẫn”. ng đ định nghĩa : “Thin ti gồm 2 phần trăm cảm hứng v 98 phần trăm cực nhọc”. Edison cho rằng cch lm việc miệt mi bằng tr c chnh l b quyết của sức khỏe v sự sống lu, v ng cn ni thm “Ti chỉ cần tới thn xc để nui dưỡng bộ c”.

Năm Thomas Edison 67 tuổi, một trận hỏa hoạn đ đốt sạch 7 dy nh khng bảo hiểm tại West Orange, thiệt hại ln tới 5 triệu đ la. Edison đ mỉm cười với số phận. ng liền bắt tay vo việc thiết lập lại cơ xưởng cũ.

Vo năm 1915, chnh quyền Hoa Kỳ dự định tổ chức một cuộc triển lm tại San Francisco, lấy tn l Cuộc Triển Lm Panama Thi Bnh Dương (Panama Pacific Exposition) để kỷ niệm ngy hon thnh Knh Đo Panama. Ban tổ chức Cuộc Triển Lm c nh dnh ngy 21/10 lm “Ngy Edison”. Vo sng ngy 21/10/1915 đ, ngy sinh nhật thứ 36 của chiếc đn điện, Thomas Edison cng Luther Burbank v Henry Ford tới thăm Phng Triển Lm. 50,000 người đ đứng hai bn đường để đn cho ba nhn vật đ mở mang con đường dẫn tới Văn Minh. Tại Phng Đại Hội, Edison đ nhận lnh huy chương đặc biệt trước hng ngn dn chng hm mộ v huy chương ny được trao tặng về cc cng trnh tốt đẹp m ng đ thực hiện cho Nhn Loại.

Ngy 28/ 6/1914, Trận Thế Chiến Thứ Nhất bng nổ v lan dần tới Mỹ Quốc khiến cho quốc gia ny cũng bị lin hệ. Cc nh Khoa Học v Pht Minh đều theo tiếng gọi của Tổ Quốc. Mặc d gần 70 tuổi, Thomas Edison cũng tnh nguyện gia nhập Hải Qun v nhận lm Chủ Tịch Ủy Ban Cố Vấn Kỹ Thuật với lng mong ước mang lại Vinh Quang cho Hoa Kỳ. Trong thời gian ny, ng Edison đ pht minh ra my d tầu ngầm v thủy li, đn soi sng dưới nước v phương php ngụy trang tầu chiến. . . Hơn 40 pht minh c tnh cch chiến thuật của ng đ mang lại cho ng Qun Cng Bội Tinh (the Distinguished Service Medal), một trong những huy chương cao qu nhất của Qun Lực Hoa Kỳ.


9/ Danh vọng cuối cng.

Từ năm 12 tuổi tới lc gi, Thomas Edison đ lm việc miệt mi m khng biết mỏi. ng đ tự học từ năm ln 7 tuổi, khi b Nancy ko con về nh. ng Edison l một người đọc sch khng biết mệt v thường hay thực hiện 6 dự n cng một lượt. Lc 70 tuổi, ng cn coi mnh như một người đang độ sung sức.

Năm 1918 khi Thế Chiến Thứ Nhất kết thc, ng Edison trở về phng th nghiệm v bắt tay vo việc nghin cứu một chất cần thiết cho cả thời chiến lẫn thời bnh : chất cao su. Tới năm 75 tuổi, ng Edison mới chịu giảm bớt thời giờ lm việc xuống 16 giờ một ngy. ng thực hiện thứ đĩa ht quay lu (disque de longue dure) vo năm 80 tuổi.

Ngy 21/ 10/1929, ng Thomas Edison được mời lm khch danh dự trong một bữa tiệc tổ chức tại Detroit. Tối hm đ Tổng Thống Hoa Kỳ Herbert Hoover đ đứng ln ca tụng nh Đại Pht Minh. Edison đ đp từ bằng mấy cu cảm ơn ngắn. Bỗng b Mina thấy mặt ng ti xanh đi rồi ng ng người xuống ghế. Bc sĩ ring của Tổng Thống điều trị cho ng nhưng sức mạnh khng thể trở lại với ng. Edison yếu dần từ đ.

Sng ngy Chủ Nhật, 18/10/1931, Thomas Edison la trần v 3 ngy sau, đng ngy sinh nhật thứ 52 của chiếc đn điện đầu tin, đm tang nh Đại Pht Minh được cử hnh rất trọng thể tại thnh phố West Orange, New Jersey. Buổi tối hm đ, tất cả đn điện trn ton thể lnh thổ Hoa Kỳ đều tắt trong một pht để tưởng nhớ một Vĩ Nhn, một “Người Bạn của Nhn Loại” m 52 năm về trước, đ cho Nhn Loại một thứ đn qu gi.

Vo 2 năm trước, 1929, nhn ngy kỷ niệm chiếc đn điện được 50 tuổi, ng Henry Ford cho thiết lập tại Greenfield Park, thuộc tiểu bang Michigan, một ngi lng lịch sử nhắc nhở lại cuộc đời v cng trnh của Thomas Edison. Phng th nghiệm tại Menlo Park cũng được dựng lại với tất cả chi tiết cũ cng cc my mc xưa. Henry Ford cũng cho tm kiếm v mua lại được 2 tờ bo The Weekly Herald, tờ bo m hơn 70 năm về trước, Thomas Edison đ in trn xe lửa. Khng những chỉ c Henry Ford l người knh trọng Thomas Edison m hầu hết cc người cộng sự của nh Đại Pht Minh đều knh mến ng cho tới khi ng qua đời.

Trong suốt cuộc đời tận tụy, Thomas Edison đ lnh tất cả 1,097 bằng pht minh. Thomas Edison l gương sng của người tự học. Ngoi nền gio dục do mẹ ban cho, Edison tm học tại cc thư viện cng cộng. Tnh ra ng đ đọc hơn 10,000 cuốn sch nhờ cch “ăn bớt thời giờ lm việc để ngốn hết 3 cuốn sch mỗi ngy”. Tr nhớ v c thng minh siu việt của ng đ gip ng thấu hiểu v lưu trữ được tất cả kiến thức thu thập cho tới khi chết. Ngoi học vấn về Khoa Học v Sử Học, Thomas Edison cn l một học giả chuyn khảo cứu nền Văn Minh Hy Lạp v La M.

Lng tận tụy đối với Nhn Loại của Thomas Alva Edison đ được ng thực hiện đng như cu ni m ng thường nhắc nhở : “Tổ Quốc của ti l Thế Giới v Tn Gio của ti l lm Việc Thiện”.

Vietscience.com
duyanh
08-13-2014, 12:29 PM
Nhà toán học nữ châu Á đầu tiên nhận giải thưởng Fields



http://www.vietfreefun.com/extras/upload/images/1407932936_Maryam-Mirzakhani_0.jpg

Bà Maryam Mirzakhani, nữ toán học gia đầu tiên đoạt giải Fields Ảnh Courtesy / Stanford University





Bà Maryam Mirzakhani là người phụ nữ gốc Á đầu tiên trên thế giới được nhận giải thưởng toán học danh giá Fields. Giải thưởng được khởi xướng từ năm 1936 vẫn được coi như là « giải Nobel toán học », được trao 4 năm một lần cho những nhà toán học ở độ tuổi dưới 40 có những công trình nghiên cứu lớn và những phát hiện quan trọng trong lĩnh vực toán học.
[/h] Bốn năm sau hai nhà toán học Ngô Bảo Châu và Cédric Villani, năm nay nước Pháp lại có thêm nhà toán học nữa được nhận giải thưởng cao quý. Lễ lễ trao giải diễn ra tại Seoul, Hàn Quốc ngày hôm nay. Thông tín viên Frédéric Ojardias tại Seoul tường trình :
Tại Seoul, bà Maryam Mirzakhani, 37 tuổi, người Iran, Giáo sư tại Đại học Mỹ Stanford, đã trở thành người phụ nữ đầu tiên nhận giải thưởng toán học Fields.
Bà là chuyên gia về hình học và các mặt phẳng dị dạng. Bà đã phát hiện phương pháp mới để tính toán thể tích các vật thể trừu tượng có các mặt cong hyperbol, hình yên ngựa. Công trình nghiên cứu của bà, chủ yếu về lý thuyết, có thể được áp dụng vào các lĩnh vực vật lý và thuyết lượng tử.
Trong lễ trao giải lần này tại Seoul, một nhà toán học người Pháp gốc Brazil cũng được nhận giải thưởng cao quý Fields. Đó là ông Arthur Avila, 35 tuổi, Giám đốc khoa học Trung tâm nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp (CNRS) được trao giải vì các công trình phân tích hệ thống động lực. Như vậy ông cũng là nhà toán học gốc Nam Mỹ đầu tiên được trao giải « Nobel toán học ».
Với phần thưởng mới này, Pháp cùng với Hoa Kỳ là hai quốc gia có nhiều giải thưởng toán học nhất với số lượng 12 giải mỗi nước.


RFI
giahamdzui
08-13-2014, 09:06 PM
Lịch sử hình thành và phát triển của máy điều hòa


http://www.vietfreefun.com/extras/upload/images/1407963398_john-hadley.jpg (http://www.vietfreefun.com/extras/upload/images/1407963398_john-hadley.jpg)
Nhà phát minh John Hadley (1731-1764), người đã phát hiện ra mối liên hệ giữa sự bay hơi của chất lỏng và quá trình làm lạnh​

Lịch sử hình thành và phát triển của máy điều hòa

Máy lạnh (máy điều hòa) là sản phẩm điện gia dụng phổ biến khắp mọi nơi trên thế giới. Đặc biệt là tại một nước nhiệt đới như Việt Nam, được sinh hoạt và làm việc trong môi trường mát mẻ do máy lạnh tạo ra là nhu cầu của tất cả mọi người. Trong những ngày hè nóng bức như hiện nay, chiếc máy lạnh là một sản phẩm không thể thiếu đối với mỗi người chúng ta.

Hôm nay, chúng sẽ sẽ cùng tìm hiểu về lịch sử của máy lạnh, từ những mô hình cổ xưa nhất tới chiếc máy lạnh hiện đại mà bạn đang sử dụng như hiện nay. Lại một lần nữa bắt gặp những người Ai Cập cổ đại...Tóm tắt những cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của máy điều hòa hiện đại

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa.jpg)

Những mô hình sơ khai nhất - Con người đã biết làm mát từ thời xa xưa...

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa1.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa1.jpg)

Hình vẽ trên tường diễn tả phương pháp làm mát bằng hơi ẩm của người Ai Cập cổ đại

Các nhà khảo cổ học và sử học cho rằng mô hình máy điều hòa không khí sơ khai nhất đã được những người Ai Cập cổ đại áp dụng bằng cách treo lau sậy trên các cửa sổ và phun nước lên. Khi gió thổi qua cửa sổ sẽ mang theo hơi nước vào và làm mát không khí bên trong căn phòng. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp người Ai Cập cổ làm ẩm bầu không khí trong nhà, tránh được sự khô nóng của khí hậu sa mạc.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa2.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa2.jpg)

Hình ảnh tháp làm mát của người Ba Tư

Những người La Mã cổ đại cũng lắp đặt hệ thống ống nước bao quanh tường nhà để nước lưu thông làm mát căn nhà. Một kỹ thuật khác cũng được sử dụng bởi những ngươi Ba Tư thời trung cổ để làm mát không khí. Đó là một hệ thống bao gồm bể chứa nước và các tháp gió để làm mát không khí trong nhà vào những thời điểm nóng bức.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa3.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa3.jpg)

Sơ đồ hoạt động của hệ thống tháp gió làm mát

Thế kỷ thứ 2 thời Hán tại Trung Quốc, nhà phát minh Đinh Hoãn đã chế tạo ra "chiếc quạt"để làm mát không khí. Đây là hệ thống gồm 3 bánh xe có đường kính 3 mét và được quay bằng tay để tạo ra luồng gió. Vào năm 747, vua Đường Huyền Tông (712-762) đã dùng một tháp làm mát lắp trong cung điện mang tên Lượng Thiên. Các văn bản cổ đã mô tả hệ thống bao gồm những bánh xe quay bằng sức nước để tạo luồng gió mang hơi ẩm làm mát không khí. Cho đến thời Tống tại Trung Quốc, các tài liệu cổ cũng đã đề cập tới việc sử dụng hệ thống làm mát không khí nói trên một cách rộng rãi bởi nhiều đối tượng khác nhau.

Tất cả những phát minh đều bắt đầu từ các nguyên lý vật lý - hóa học

Đến thế kỷ 17 tại, nhà phát minh Cornelis Drebble (1572-1633) đã giới thiệu mô hình làm máy không khí bằng cách thêm muối vào nước. Ông đặt tên cho hệ thống này là "biến mùa hè thành mùa đông" và giới thiệu cho vua nước Anh thời bấy giờ là James I.
http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/john-hadley.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/john-hadley.jpg)

Nhà phát minh John Hadley (1731-1764), người đã phát hiện ra mối liên hệ giữa sự bay hơi của chất lỏng và quá trình làm lạnh

Vào năm 1758, Benjamin Franklin (1785-1788), thống đốc bang Pennysylvania, và John Hadley (1731-1764), giáo sư hóa học tại Đại học Cambridge đã tiến hành thử nghiệm và khám phá ra nguyên lý của sự bay hơi. Franklin và Haldley xác nhận rằng sự bay hơi của một chất lỏng chẳng hạn như rượu hoặc ete có thể được dùng để giảm nhiệt độ của một vật thế xuống dưới điểm đóng băng của nước. 2 người đã tiến hành thử nghiệm dùng sự bay hơi để hạ nhiệt độ của ống nhiệt kế thủy ngân từ 18 độ C xuống còn -14 độ C.

Franklin đã ghi nhận rằng ngay sau khi nhiệt độ vượt qua ngưỡng đóng băng của nước, một màng băng mỏng đã hình thành trên bề mặt của ống nhiệt kế. Từ đó, ông đi đến kết luận: "Thử nghiệm trên cho thấy đóng băng một người đàn ông đến chết ngay trong mùa hè là việc làm hoàn toàn khả thi".
http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/michael-faraday.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/michael-faraday.jpg)

Nhà hóa học, vật lý và phát minh người Anh, Michael Faraday (1791-1867), người đầu tiên thực hiện thí nghiệm nén và hóa lỏng amoniac đồng thời phát hiện ra sự làm lạnh từ quá trình ngược lại.

Đến năm 1820, nhà hóa học và phát minh người Anh, Michael Faraday (1791-1867) đã thực hiện thành công thí nghiệm nén và hóa lỏng khí amoniac. Ông phát hiện ra rằng khi bay hơi, amoniac lỏng có thể làm lạnh không khí xung quanh. Hơn 20 năm sau đó, vào năm 1842, bác sĩ người Scotland John Gorrie (1803-1855) đã dùng kỹ thuật nén khí nhằm tạo ra băng để làm mát các bệnh nhân trong bệnh viện tại Apalachicola, Florida. Từ thành công đó, ông hy vọng sẽ tạo nên một cỗ máy tạo băng để làm mát cả một tòa nhà. Thậm chí, bác sĩ John đã hình dung ra một cỗ máy có thể làm mát không khí cho cả một thành phố.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/john-gorrie.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/john-gorrie.jpg)

Bác sĩ người Scotland John Gorrie (1803-1855), người đưa ra ý tưởng đầu tiên về hệ thống làm mát không khí.

Mặc dù mô hình và những ý tưởng trên chưa từng được thực hiện, nhưng vào năm 1851, Gorrie vẫn được trao bằng sáng chế cho cỗ máy tạo ra băng. Tuy nhiên, người ủng hộ dự án máy làm mát của Gorrie qua đời và ông không thể có được số tiền viện trợ để tiến hành chế tạo. Ngay sao đó, Gorrie đã chịu nhiều sự phản đối từ các nhà sáng chế đương thời. Cuối cùng, Gorrie qua đời trong nghèo đói vào năm 1855 và ý tưởng về một chiếc máy làm mát không khí bị phai mờ trong suốt nhiều năm sau đó.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa4.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa4.jpg)

Mô hình máy tạo băng của John Gorrie được lưu giữ tại bảo tàng John Gorrie, Apalachicola, Florida

Dưới góc độ khác của vấn đề, kể từ thời tiền sử, tuyết và băng đá đã được sử dụng để làm mát. Cho đến thế kỷ 19, thu thập băng trong mùa đông và dự trữ để sử dụng trong mùa hè đã trở thành một ngành công nghiệp phổ biến. Và cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, mô hình máy làm nước đá cơ khí đã sớm xuất hiện.
http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/james-harrison.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/james-harrison.jpg)

Kỹ sư James Harrison, người đầu tiên chế tạo thành công cỗ máy tạo băng vào năm 1851

Cỗ máy làm nước đá đầu tiên do kỹ sư James Harrison chế tạo đã chính thức vận hành vào năm 1851 tại bờ sông Barwon tại Rocky Point thuộc miền Geelong, nước Úc. Sau đó, cỗ máy tạo nước đá của Harrison chính thức được thương mại hóa vào năm 1854. 1 năm sau đó, ông được trao bằng sáng chế cho việc phát minh ra hệ thống tủ lạnh nén khí ete vào năm 1855.

Về mặt nguyên lý, hệ thống của Harrison sử dụng máy nén để đẩy khí đi qua một bình ngưng tụ. Luồng khí đi qua sẽ được làm mát và hóa lỏng. Tiếp theo đó, khí hóa lỏng sẽ di chuyển qua hệ thống ống và trở lại thể hơi. Quá trình này sẽ làm mát lượng không khí xung quanh. Cỗ máy được vận hành bằng bánh đà có đường kính 5 mét và có thể tạo ra 3000kg nước đá mỗi ngày.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa5.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa5.jpg)

Hình ảnh cỗ máy tạo băng của Harrison

Mặc dù Harrison đã thương mại hóa thành công nhà máy sản xuất nước đá thứ 2 tại Sydney vào năm 1860, nhưng không lâu sau đó, sự nghiệp phát triển của ông đã gặp phải một thất bại nghiêm trọng. Vào những năm 1870, vấn đề cạnh tranh thị bò tại thị trường châu Âu giữa Úc và Mỹ đang là chủ đề nóng hổi. Khi đó, Harrison đã thực hiện thử nghiệm chuyển thịt bò từ Úc tới Anh trên các tàu vận chuyển. Thay vì lắp đặt tủ lạnh, Garrison lại cho lắp đặt một căn phòng chứa đầy băng để bảo quản thịt bò. Kết quả thu được là toàn bộ thịt đều bị hư do lượn nước đá sử dụng tan nhanh hơn so với dự kiến của Garrison.

Mô hình làm mát bằng nước đá được tiếp tục sử dụng sau đó tại Mỹ. Vào năm 1881, khi tổng thống James Garfiels bị ám sát và nằm trong phòng bệnh, một nhóm các kỹ sư thuộc hải quân Hoa Kỳ đã chế tạo cỗ máy thổi khí qua lớp vải chứa nước đá để làm lạnh không khí. Hệ thống trên có thể giữ cho nhiệt độ phòng bệnh ở mức 20 độ C, tiêu tốn hàng triệu kg nước đá trong thời gian 2 tháng cho tới khi tổng thống qua đời.

Mô hình cơ điện lạnh - Chiếc máy lạnh đầu tiên xuất hiện

Vào cuối thế kỷ 19 đã bắt đầu xuất hiện khái niệm [I]"sản xuất không khí" đã bắt đầu xuất hiện. Tuy nhiên, đây chỉ là phương pháp kiểm soát độ ẩm trong các nhà máy dệt may để đạt được mức năng suất cao hơn. Sau đó, người ta sử dụng hệ thống làm lạnh được thiết lập từ các đường ống dẫn không khí ẩm đi vòng quanh tòa nhà để bảo quản thực phẩm, làm mát bia, thức uống hoặc để bảo vệ các tài liệu quan trọng.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/willis-carrier.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/willis-carrier.jpg)

Nhà phát minh Willis Carrier (1875-1950) - Người đầu tiên phát minh máy điều hòa không khí hiện đại

Vào năm 1902, mô hình máy điều hòa không khí hiện đại đầu tiên vận hành bằng năng lượng điện được phát minh bởi Willis Carrier (1875-1950) tại Buffalo, New York. Sau khi tốt nghiệp Đại học Carnell, Carrier bắt đầu làm việc cho công ty cơ khí Buffalo Forge. Trong quá trình làm việc tại đây, Carrier bắt đầu tiến hành những thí nghiệm làm mát không khí. Cuối cùng, mô hình máy điều hòa đã được thiết kế chế tạo và chính thức vận hành bởi Carrier vào ngày 17 tháng 7 năm 1902 tại Buffalo.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa6.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa6.jpg)

Willis Carrier đang vận hành hệ thống điều hòa không khí hiện đại đầu tiên trên thế giới

Hệ thống điều hòa không khí đầu tiên được thiết kế để sử dụng cho một nhà máy in, do đó phát minh của Carrier không chỉ kiểm soát nhiệt độ mà còn cả độ ẩm của không khí trong nhà máy. Để làm được điều này, Carrier đã áp dụng kiến thức của ông về quá trình sưởi ấm một vật thể bằng hơi nước và tìm cách đảo ngược quá trình đó. Nguyên lý khá đơn giản, thay vì đẩy không khí qua một ống nung nóng, ông tạo ra dòng di chuyển không khí qua một ống được làm lạnh bằng amoniac hóa lỏng.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa7.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa7.jpg)

Bản thiết kế hệ thống điều hòa không khí của Carrier vào năm 1902

Hệ thống bao gồm 2 ống dẫn chính, 1 ống để làm lạnh không khí và 1 ống để cung cấp không khí chứa hơi ẩm. Nhờ đó, hệ thống có thể kiểm soát được độ ẩm ở mức 55% bên trong khối không khí đã được làm lạnh. Do đó, hệ thống làm lạnh có thể bảo quản trang thiết bị trong nhà máy và tạo điều kiện tốt nhất để thực hiện quá trình in ấn. Với hệ thống làm lạnh này, Carrier được mệnh danh là cha đẻ của mô hình máy điều hòa không khí hiện đại.

Theo một số ghi chép và lời kể, ý tưởng về hệ thống trên xuất hiện khi Carrier đang đi trên một chuyến tàu trong sương mù. Sau đó, công nghệ của Carrier đã được áp dụng nhằm nâng cao năng suất làm việc tại các văn phòng, nhà máy,... Và công ty sản xuất máy điều hòa không khí mang tên Carrier chính thức được thành lập tại Mỹ nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng đang ngày càng tăng. Tuy nhiên, hệ thống điều hòa không khí đầu tiên có kích thước rất lớn, cực kỳ tốn kém và rất nguy hiểm do dùng amoniac làm chất sinh hàn, đây là một loại hợp chất có độc tính cao.

Năm 1906, kỹ sư Stuart Cramer đang làm việc tại nhà máy dệt bắc California đã nghĩ ra ý tưởng chế tạo thiết bị thông gió lắp vào nồi chứa nước cất của hệ thống dệt nhằm tạo ra độ ẩm giúp quá trình dệt diễn ra dễ dàng hơn. Cramer đã gọi quá trình này là "điều hòa không khí" (air conditioning).

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa8.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa8.jpg)

Nhóm các kỹ sư tại công ty Buffalo Forge, Carrier đứng ở hàng giữa, thứ 3 từ phải qua

Ngay sau thành công của mô hình máy điều hòa đầu tiên, cũng trong năm 1902, Trung tâm giao dịch chứng khoán New York đã lắp đặt hệ thống làm lạnh trung tâm song song với một hệ thống sưởi ấm được thiết kế bởi Alfred Wolff, một kỹ sư đến từ Hoboken, bang New Jersey. Wolff là một kỹ sư nổi tiếng với việc nâng cấp thiết kế máy dệt và kết hợp nó vào trong thiết kế xây dựng các tòa nhà. Ông được xem như một hình mẫu trong việc tạo nên các cuộc cách mạng áp dụng khoa học kỹ thuật.
[B]
Giai đoạn cải tiến và phổ biến máy điều hòa

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa9.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa9.jpg)

Ngôi nhà của con bạc nổi tiếng Charles Gates, người đầu tiên trên thế giới trang bị máy điều hòa tại nhà riêng. Ở thời điểm bấy giờ, Gates phải tốn 60.000 đô la mỗi năm để bảo trì toàn bộ căn nhà.

Hệ thống kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm đã góp phần thúc đẩy sự phát triển của nhiều ngành công nghiệp khác như làm phim, thực phẩm, thuốc lá, dược phẩm, dệt may và nhiều ngành công nghiệp khác. Vào năm 1911, Carrier tiếp tục giới thiệu "công thức làm lạnh với tỷ lệ độ ẩm hợp lý" cho hội kỹ sư cơ khí Hoa Kỳ. Phương pháp làm lạnh này vẫn còn được áp dụng cho đến ngày nay trong một số lĩnh vực của ngành công nghiệp làm lạnh.

Vào năm 1914 tại Minneapolis, hộ gia đình đầu tiên đã lắp đặt hệ thống điều hòa không khí do Carrier chế tạo. Đây chính là ngôi nhà của con bạc nổi tiếng Charles Gates, người được mệnh danh là "ván bài triệu đô". Cỗ máy điều hòa không khí của Gates có kích thước chiều cao 2,1 mét, rộng 1,8 mét và dài gần 7 mét. Tuy nhiên, cỗ máy chưa hề được sử dụng vì không có ai sống trong nhà nhưng hàng năm, Gates phải chi số tiền hơn 60.000 đô la để bảo trì toàn bộ căn nhà.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa10.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa10.jpg)

Hình ảnh Carrier và hệ thống điều hòa đặt trên nóc 1 tòa nhà

Từ năm 1917 đến 1930, rạp chiếu phim chính nơi để người dân có thể tận hưởng được bầu không khí được làm mát bởi máy điều hòa. Rạp chiếu phim đầu tiên được trang bị máy điều hòa là rạp New Empire tại Montgomery, bang Alabama vào năm 1917. Cùng năm đó, rạp Central Park tại Chicago nhanh chóng lắp đặt hệ thống điều hòa và nhận được sự hưởng ứng nồng nhiệt của khách hàng, đặt biệt là vào những ngày mùa hè.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa11.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa11.jpg)

Koan Maru, chiếc tàu thủy đầu tiên được trang bị hệ thống điều hòa không khí vào năm 1937

Vào năm 1922, Carrier tiếp tục tạo nên 2 bước tiến đột phá cho ngành công nghiệp sản xuất máy điều hòa. Đầu tiên là thay thế chất sinh hàn độc hại amoniac bằng hợp chất khác an toàn hơn là dielene (dichloroethylene, hoặc C2H2Cl2). Bên cạnh đó, các thế hệ máy điều hòa tiếp theo đã được Carrier giảm thiểu tối đa kích thước và cho ra đời những chiếc máy gọn gàng hơn rất nhiều so với trước đó. Bước cải tiến này cho phép máy điều hòa có thể được lắp đặt tại nhiều nơi hơn như cửa hàng bách hóa, cao ốc văn phòng, các tao tàu hoặc những tòa nhà nhỏ.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa12.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa12.jpg)

Ảnh chụp một cửa hàng bách hóa được trang bị máy điều hòa (chiếc tủ cao đặt bên cạnh quầy thu ngân)

Tiếp theo, giai đoạn từ 1924 đến 1930 chứng kiện sự phổ biến của máy điều hòa đến với nhiều cơ sở làm việc của chính phủ Mỹ như Thượng viện, Hạ viện, nhà Trắng, trung tâm thương mại và nhiều tòa nhà quan trọng khác trên khắp nước Mỹ. Giai đoạn này, các chất sinh hàn thường được sử dụng trong kỹ thuật làm lạnh của máy điều hòa bao gồm ammoniac, methyl chloride hoặc propane.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/thomas-midgley.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/thomas-midgley.jpg)

Kỹ sư người Mỹ Thomas Midgley, Jr. (1889-1944) lần đầu tiên sản xuất thành công Freon (CFC), chất sinh hàn phổ biến trong công nghệ làm lạnh.

Năm 1928, kỹ sư người Mỹ Thomas Midgley, Jr. (1889-1944) lần đầu tiên sản xuất thành công Freon, chất khí trơ, khó cháy, không độc hại cho con người. Khí Freon (Chlorofluorocarbon hay CFC) nhanh chóng được sử dụng làm chất sinh hàn trong công nghệ làm lạnh và được sử dụng rộng rãi cho các thế hệ máy lạnh cho tới năm 1994 sau này.

Đến năm 1931, H.H. Schultz và J.Q. Sherman chế tạo thành công máy điều hòa đầu tiên có kích thước nhỏ gọn đặt vừa trên bệ cửa sổ và làm mát không gian 1 căn phòng. Thế hệ máy điều hòa này được chính thức thương mại hóa 1 năm sau đó những chỉ phục vụ những tầng lớp thượng lưu do giá thành chế tạo quá đắt: từ 10.000 đến 50.000 đô la (tương đương với từ 120.000 đến 600.000 đô la hiện tại.)

Chiến tranh thế giới thứ II nổ ra - Máy điều hòa phục vụ chiến tranh

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa13.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa13.jpg)

Một tờ quảng cáo máy điều hòa không khí của công ty Carrier

Sau đó, do ảnh hưởng của cuộc đại khủng hoảng, nhu cầu sử dụng máy điều hòa giảm mạnh và sự phát triển của nền công nghiệp làm lạnh cũng bị đình lại. Để thay đổi vấn đề, trong hội chợ thế giới vào năm 1939, Carrier đã biểu diễn một chiếc lều tuyết được làm lạnh bằng hệ thống của ông trước sự chứng kiến của hàng triệu người. Carrier hy vọng sẽ tìm thấy một tương lai xán lạn hơn của ngành công nghiệp này trong tương lai. Tuy nhiên, hy vọng đã không được thực hiện do cuộc chiến tranh thế giới thứ 2 nổ ra.[

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa14.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa14.jpg)

Mẫu quảng cáo cho thấy việc sử dụng máy lạnh để làm tươi thức ăn quân đội phục vụ chiến tranh.

Cho đến khi chiến tranh thế giới thứ II nổ ra, phần lớn các nhà nhà máy đều chuyển sang sản xuất các sản phẩm nhằm phục vụ cho chiến tranh. Tại nhiều nơi, máy điều hòa không khí bị tháo gỡ từ các cửa hàng để sử dụng cho nhà máy sản xuất của quân đội. Trong khoảng thời gian này, hàng nghìn chiếc máy điều hòa đã được sản xuất để giữ cho lương thực của quân đội được tươi sống và không bị hư hỏng.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa15.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa15.jpg)

Khung cảnh hạ thủy chiến hạm Liberty Fleet, chiến hạm được trang bị đầy đủ hệ thống làm mát không khí để làm mát cho binh lính, giữ cho thực phẩm tươi sống và làm lạnh nước uống.

Tại các vùng khí hậu nóng, điều hòa không khí còn được sử dụng để bảo quản máy bay chiến đấu. Để đóng góp cho chiến tranh, Carrier còn đề xuất dùng máy điều hòa không khí để mô phỏng điều kiện môi trường trên không trung ngay tại mặt đất để thử nghiệm máy bay, đây là điều mà không có người đương thời nào nghĩ đến. Cũng nhở đóng góp này, Carrier đã được trao tặng nhiều danh hiệu cao quý bởi cả quân đội lẫn các công ty công nghiệp.

Từ sau chiến tranh cho đến ngày nay: Máy lạnh ngày càng được cải tiến theo hướng nhỏ, nhẹ, hiệu suất cao và thân thiện với môi trường

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa16.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa16.jpg)

Một mẫu quảng cáo hệ thống điều hòa tại nhà vào những năm 1940

Sau chiến tranh thế giới thứ II, các sản phẩm phi quân đội được sản xuất bình thường và nền kinh tế tại Mỹ bắt đầu có những khởi sắc quan trọng. Người dân Mỹ bắt đầu mua sắm máy điều hòa và tận hưởng bầu không khí mát mẻ ngay tại nhà. Giá thành sản xuất thiết bị ngày càng rẻ hơn khiến máy điều hòa dần trở thành thiết bị gia dụng bình dân tại Mỹ.

Cho đến năm 1946, 30.000 máy điều hòa gia dụng đã được sản xuất và cung cấp cho người dân trên khắp nước Mỹ. Nhu cầu máy điều hòa tại thời điểm bấy giờ đã vượt quá nguồn cung cấp. Cho tới năm 1953, hơn 1 triệu máy điều hòa đã được sản xuất và bán ra trên khắp nước Mỹ nhưng theo các số liệu không chính thống, con số thực tế còn vượt xa con số thống kê trên.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa17.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa17.jpg)

Hình ảnh máy lạnh được lắp đặt bên ngoài giảng đường tại Đại học California

Năm 1957 đánh dấu bước chuyển mình ngoạn mục của công nghệ sản xuất máy điều hòa với việc chế tạo thành công máy nén khí ly tâm đầu tiên trên thế giới bởi kỹ sư người Đức Heinrich Krigar. Kỹ thuật này cho phép chế tạo các thế hệ máy điều hòa mới với kích thước nhỏ, trọng lượng nhẹ, vận hành êm và đạt hiệu suất cao hơn so với kỹ thuật dùng piston để nén khí sử dụng trước đó.

Năm 1969, chính công nghệ điện lạnh đã tạo điều kiện góp phần thực hiện chuyến đi lên Mặt Trăng thành công. 2 phi hành gia Neil Armstrong và Buzz Aldrin đã hạ thực hiện chuyến đi bộ trên Mặt Trăng với bộ quần áo phi hành gia có trang bị hệ thống làm mát nhằm chống lại các điều kiện ngoài không gian.

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa18.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa18.jpg)

Ảnh chụp hội nghị ban hành nghị định thư Montreal vào năm 1987 về vấn để bảo vệ tầng ozone với sự tham gia của các nguyên thủ quốc gia và nhiều lãnh đạo đầu ngành công nghiệp

Năm 1987, Liên Hiệp Quốc ban hành nghị định thư Montreal nhằm bảo vệ tầng ozone của Trái Đất. Nghị định thư quy định các quốc gia hạn chế sử dụng các phương pháp có chất thải gây ô nhiễm môi trường và làm thủng tầng ozone. Trong số đó bao gồm kỹ thuật làm lạnh bằng CFC, hợp chất được sử dụng chủ yếu trong các máy điều hòa và tủ lạnh.

Thời gian tiếp theo, máy điều hòa tiếp tục được cải tiến về kích thước, hiệu suất làm lạnh và đặc biệt là sử dụng các phương pháp làm lạnh mới thân thiện với môi trường hơn. Các nhà sản xuất máy lạnh bắt đầu tung ra các sản phẩm làm lạnh không chứa. Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, các phương pháp làm lạnh thân thiện với môi trường và đạt hiệu suất cao được áp dụng cho máy lạnh như kỹ thuật làm lạnh Linde, làm lạnh qua từ tính,...

http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa19.jpg (http://www.khoahoc.com.vn/photos/image/2014/06/06/dieu-hoa19.jpg)

Máy điều hòa sử dụng công nghệ Inverter đang được phổ biến hiện nay

Cho tới gần đây nhất là công nghệ máy lạnh inverter. Đây là thế hệ máy lạnh sử dụng công nghệ biến tần nhằm thay đổi tần số máy nén để đạt được nhiệt độ mong muốn với biên độ nhiệt tối thiểu, từ đó tiết kiệm điện năng tiêu thụ. Theo dự đoán của các chuyên gia công nghiệp, đây sẽ là dòng máy lạnh được sử dụng rộng rãi nhất trong hiện tại cũng như trong tương lai.


Theo Tinh Tế