Đường lưỡi bò: Trung Quốc "gậy ông đập lưn

[giavui]

T�c giả ; Huỳnh Phan

Trung Quốc hiện đang mang tr�n vai một g�nh nặng l� phải giải th�ch r� với thế giới đường chữ U tr�n tấm bản đồ nghĩa l� g�. Sớm hay muộn, họ cũng sẽ phải trả lời, bởi sức �p đối với họ sẽ ng�y c�ng tăng th�m, nhất l� sức �p ch�nh trị - TS Robert Beckman, ĐHQG Singapore n�i.

>> Kh�ng thể biện minh việc d�ng vũ lực ở Biển Đ�ng
>> Biển Đ�ng: Hết mưa trời lại nắng
>> Lịch sử đ�u phải th�ch bẻ cong, uốn thẳng l� được!
>> Trung Quốc nợ thế giới lời giải th�ch về Biển Đ�ng

Trong pho truyện kiếm hiệp "Thi�n Long B�t Bộ" của văn sĩ Kim Dung, với bối cảnh lịch sử thời Bắc Tống ở Trung Hoa (tương đương với thời Tiền L� v� thời L� ở Việt Nam), c� d�ng họ Mộ Dung nổi tiếng với tuyệt nghệ "gậy �ng đập lưng �ng". Tức l� hai cha con nh� Mộ Dung đ� d�ng c�c chi�u thức ch�n truyền của từng m�n ph�i để giết người của họ, v� chia rẽ v� l�m. Ng� hầu phục hưng một triều đại đ� kh�ng c�n tồn tại trong k� ức của người đời l� Đại Y�n.

Kim Dung c� dựa v�o c�c nh�n vật lịch sử để từ đ� hư cấu hay kh�ng, v�, nếu c�, bao nhi�u phần trăm sự thật lịch sử trong đ�? Thật kh� c� c�u trả lời ch�nh x�c.

C� điều, một ng�n năm sau, tuyệt nghệ n�y, c� thể do Kim Dung hư cấu, đ� xuất hiện (lại?) trong thực tế của Trung Hoa hiện đại. Năm ngo�i, Trung Quốc đ� ch�nh thức gửi l�n Li�n Hiệp Quốc tấm bản đồ với đường chữ U đứt kh�c, với quan điểm v�ng nước b�n trong đường n�y l� "v�ng nước lịch sử" m� họ đ� thực thi chủ quyền c�ch đ�y hơn 2000 năm - điều m� kh�ng hề ai biết, chứ đừng n�i đến l�ng qu�n, như trong tiểu thuyết kiếm hiệp của Kim Dung.

Ng� hầu "đập lại" c�c đối thủ tranh chấp chủ quyền, nhất l� Việt Nam - quốc gia đ� chứng minh rằng họ c� h�ng trăm thực thi chủ quyền li�n tục đối với quần đảo Ho�ng Sa, nằm b�n trong c�i đường chữ U đ�.

Trong cuốn tiểu thuyết hư cấu của Kim Dung, người cuối c�ng trong d�ng họ Mộ Dung l� Mộ Dung Phục cuối c�ng đ� trở th�nh "Ho�ng đế tự phong của Đại Y�n", trong trạng th�i mất tr� của m�nh.

C�n kết cục của c�u chuyện thực tế, diễn ra sau đ� khoảng một ng�n năm th� sao?

http://www.vietfreefun.com/extras/upload/images/1290039756_BDongHngoc2.JPG

Xin mời độc giả tham khảo cuộc trao đổi giữa ph�ng vi�n Tuần Việt Nam v� Ph� Gi�o sư, Tiến sĩ Luật Quốc tế Robert Beckman, từ Đại học Quốc gia Singapore, để c� những dự đo�n cho ri�ng m�nh.

Phản đối Việt Nam v� Malaysia, Trung Quốc tự l�m kh� m�nh

Theo ti�u đề b�i tham luận của m�nh "Đăng k� thềm lục địa mở rộng v� y�u s�ch chủ quyền ở Biển Đ�ng", �ng nh�n nhận việc đăng k� thềm lục địa mở rộng năm ngo�i đ� l�m phức tạp th�m những tranh chấp vốn đ� phức tạp ở Biển Đ�ng. C� đ�ng vậy kh�ng?

Một mặt đ�ng như vậy. Nhưng, mặt kh�c, điều n�y lại gi�p l�m r� lập trường về y�u s�ch thềm lục địa của những nước như Philippines, Malaysia v� Việt Nam.

V� cả Trung Quốc nữa?

Đối với Trung Quốc th� ở mức độ thấp hơn.

[giavui]

Tại sao, thưa �ng?

Bởi để phản đối bản đăng k� chung về thềm lục địa của Việt Nam v� Malaysia, Trung Quốc đ� d�ng những từ ngữ kh� nặng nề, v� k�m theo đ� l� một tấm bản đồ c� vẽ đường chữ U đứt kh�c. Trung Quốc đ� gửi c�ng h�m đến Tổng Thư k� Li�n Hiệp Quốc c�ng với tấm bản đồ, v� y�u cầu �ng phải c�ng bố rộng r�i nội dung c�ng h�m v� tấm bản đồ tới từng quốc gia th�nh vi�n của Li�n Hiệp Quốc.

Một số quốc gia đ� cho rằng đ�y l� lần đầu ti�n Trung Quốc đưa ra tấm bản đồ n�y một c�ch ch�nh thức, v� họ hiểu rằng y�u s�ch chủ quyền đ� của Trung Quốc được căn cứ v�o tấm bản đồ.

Ch�nh tấm bản đồ mập mờ, kh� hiểu đ� đ� khiến nhiều nước l�n tiếng phản đối Trung Quốc, bởi họ kh�ng chấp nhận n�.

Đặc biệt c� những nước đ� phản ứng kh� mạnh mẽ, chẳng hạn như Indonesia. Họ cũng đ� gửi c�ng h�m y�u cầu Trung Quốc phải giải th�ch r� về tấm bản đồ.

Cụ thể, Trung Quốc đ� n�u y�u s�ch chủ quyền, tuy gi�n tiếp, như thế n�o?

Trung Quốc n�i rằng bản đăng k� chung của Việt Nam v� Malaysia đ� vi phạm chủ quyền kh�ng thể tranh c�i của học đối với Paracels (Ho�ng Sa) v� Spratlys (Trường Sa), cũng như v�ng nước tiếp gi�p hai quần đảo n�y. Họ c�n n�i l� họ c� quyền chủ quyền đối với cả v�ng nước li�n quan, c�ng với việc đưa k�m tấm bản đồ.

Thế nhưng chẳng ai hiểu c�i gọi l� "v�ng nước li�n quan" v� "v�ng nước tiếp gi�p", theo quan điểm của Trung Quốc, l� g�. Đơn giản bởi v� ch�ng kh�ng được diễn giải bằng ng�n ngữ của C�ng ước Li�n Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).

Hay n�i c�ch kh�c, cũng như tấm bản đồ, c�ch d�ng những thuật ngữ n�y của Trung Quốc để y�u s�ch, thậm ch� khẳng định chủ quyền, qu� mơ hồ.

Xin �ng n�i r� hơn về "sự mơ hồ" trong c�ch sử dụng những thuật ngữ n�i tr�n của Trung Quốc?

Ngay cả trong trường hợp Trung Quốc c� chủ quyền với những quần đảo n�y, th� v�ng nước tiếp gi�p cũng kh�ng k�o d�i qu� 12 hải l�. Tức l� trong trường hợp đ�, họ chỉ c� thể đưa ra y�u s�ch chủ quyền với v�ng nước rộng 12 hải l�, chứ kh�ng thể l� cả v�ng nước rộng lớn k�o d�i đến đường chữ U đứt kh�c tr�n tấm bản đồ đ�.

Trung Quốc ho�n to�n kh�ng thể n�i rằng họ đưa ra y�u s�ch chủ quyền như vậy l� ph� hợp với C�ng ước Luật biển quốc tế của Li�n Hợp Quốc UNCLOS. V�, giờ đ�y, họ phải l�m r� y�u s�ch n�y.

Theo quan điểm của t�i, Trung Quốc hiện đang mang tr�n vai một g�nh nặng, hay chịu một sức �p lớn, l� phải giải th�ch r� với thế giới đường chữ U tr�n tấm bản đồ nghĩa l� g�, nội dung c�ng h�m nghĩa l� g�.

Sớm hay muộn, họ cũng sẽ phải trả lời, bởi sức �p đối với họ sẽ ng�y c�ng tăng th�m, nhất l� sức �p ch�nh trị, nhất l� từ Mỹ, cường quốc đang thể hiện sự quan t�m ng�y c�ng mạnh mẽ đến khu vực Biển Đ�ng.

"V�ng nước lịch sử" l� c�u chuyện hoang đường

C�ch đ�y �t th�ng, t�i c� trao đổi với một học giả từ Trung Quốc về vấn đề chủ quyền đối với Ho�ng Sa. Vị học giả n�y khẳng định c�i gọi l� "v�ng nước lịch sử" của Trung Hoa đối với Biển Đ�ng. �ng nghĩ thế n�o về c�i gọi l� "v�ng nước lịch sử" theo quan điểm của Trung Quốc?

Kh�ng hề c� c�i thuật ngữ n�y trong c�ng ước, hay luật ph�p quốc tế. Điều Trung Quốc l�m ho�n to�n tương tự với y�u s�ch chủ quyền m� Philippines đưa ra v�o năm 1898. L�c đ�, người d�n Philippines tin v�o y�u s�ch n�y, cũng như giờ đ�y, nhiều người Hoa, cả ở đại lục lẫn Đ�i Loan, cũng tin v�o điều tương tự. Rất tiếc l� kh�ng c� ai chia sẻ niềm tin n�y với họ.

Tức l� kh�i niệm về "v�ng nước lịch sử" chỉ l� một c�u chuyện hoang đường?

N�i như như vậy cũng được, v� n� chẳng c� cơ sở g� cả. C� điều, đối với hầu hết người d�n Trung Quốc v� Đ�i Loan, c�u chuyện c�n đi xa hơn. Họ tin rằng họ c� quyền lực, c� ảnh hưởng rất lớn tại v�ng biển n�y. Nhưng, họ phải nhớ rằng Trung Quốc cũng l� một b�n tham gia c�ng ước luật biển, v�, v� vậy, họ phải tu�n thủ c�ng ước n�y.

Philippines cũng l� nước đ� từ bỏ y�u s�ch chủ quyền tr�n cơ sở tấm bản đồ năm 1898, được vẽ tr�n cơ sở Ho� ước Mỹ - T�y Ban Nha, khi tham gia c�ng ước luật biển.

http://www.vietfreefun.com/extras/upload/images/1290039774_BDongHngoc1.JPG

Tương tự như vậy, Trung Quốc cũng phải từ bỏ y�u s�ch về "v�ng nước lịch sử" n�y, trừ phi l�m r� được một c�ch thuyết phục tấm bản đồ về đường chữ U đứt kh�c.

�ng đ� n�i về mặt t�ch cực của việc đăng k� chủ quyền thềm lục địa mở rộng. Vậy xin �ng n�i r� về mặt ti�u cực của n�, tức l� kh�a cạnh l�m phức tạp t�nh h�nh tranh chấp Biển Đ�ng, đặc biệt giữa c�c th�nh vi�n ASEAN với nhau.

Rất tiếc l� Philippines đ� phản đối bản đăng k� chung của Việt Nam v� Malaysia, v� đ� d�ng những ng�n từ kh� nặng, nhất l� khi họ mở rộng vấn đề li�n quan đến y�u s�ch "lịch sử" đối với phần ph�a Bắc của đảo Boneo - hiện l� bang miền Đ�ng c� t�n l� Sabar của Malaysia. V� điều đ� đ� l�m phức tạp th�m mối quan hệ giữa hai th�nh vi�n ASEAN n�y.

Nhưng ri�ng đối với Philippines v� Việt Nam, t�i nghĩ hai b�n sẽ dễ d�ng hơn trong việc thảo luận để t�m ra những lợi �ch trong chiến lược chung về l�u d�i. T�i vẫn tin tưởng rằng Việt Nam v� Philippines ắt sẽ t�m được giải ph�p giải quyết bất đồng. �t ra cũng dễ d�ng hơn nhiều so với việc giải quyết bất đồng giữa Trung Quốc v� c�c quốc gia ASEAN c� tranh chấp chủ quyền ở Biển Đ�ng.

[giavui]

V� sao, thưa �ng?

Bởi v�, thực ra, họ đ� kh�ng c� đủ thời gian để thảo luận về vấn đề n�y trước c�i thời hạn cuối c�ng cho việc đăng k� y�u s�ch chủ quyền đối với thềm lục địa mở rộng v�o th�ng 5.2009.

Nhất l� với T�n Tổng thống Aquino Đệ Tam, người đ� c� những tuy�n bố x�y dựng đối với quan hệ giữa hai nước trong chuyến thăm Việt Nam cuối th�ng trước?

T�i cũng hy vọng như vậy. Nhất l� trong cuộc gặp với c�c quan chức Philippines trước khi đến Việt Nam, một người trong số họ đ� khẳng định với t�i rằng họ cần phải t�m ra c�ch giải quyết c�c bất đồng về l�nh hải với Việt Nam.

Tiền đồ của bản đăng k� chung giữa Malaysia v� Việt Nam như thế n�o, thưa �ng?

T�i e rằng, theo nguy�n tắc của m�nh, Uỷ ban về ranh giới ngo�i thềm lục địa sẽ kh�ng xem x�t trường hợp của Việt Nam v� Malaysia, bởi sự phản đối ch�nh thức của Trung Quốc v� Philippines. Thế nhưng, Việt Nam v� Malaysia vẫn c� cơ sở ph�p l� để y�u cầu quyền được khai th�c dầu kh� trong khoảng 200 hải l� b�n ngo�i thềm lục địa.

Tức l� sao, thưa �ng?

Tức l� chuyện n�y vẫn c� triển vọng được xem x�t. T�i mất kh� nhiều thời gian để hiểu được rằng việc uỷ ban kh�ng xem x�t bản đăng k� chung của Việt Nam v� Malaysia, sẽ kh�ng tước đi c�i điều quan trọng n�y đối với hai nước ASEAN.

Giải ph�p khả thi nhất l� khai th�c chung

Ngo�i Ho�ng Sa l� chuyện tranh chấp chủ quyền song phương giữa Việt Nam v� Trung Quốc, tranh chấp chủ quyền ở Trường Sa l� c�u chuyện đa phương. Nhưng liệu c� c�ch n�o giải quyết tranh chấp đối với Trường Sa kh�ng, khi Trung Quốc vẫn khăng khăng cho rằng đ�m ph�n song phương gần như l� c�ch duy nhất?

Nếu anh nh�n v�o tấm bản đồ t�i d�ng khi tr�nh b�y tham luận của m�nh, anh sẽ thấy c� khu vực l� tranh chấp tay đ�i, c� khu vực l� tranh chấp tay ba, v� c� khu vực l� tranh chấp giữa năm quốc gia. Ri�ng về điểm n�y, t�i cũng đồng � với � kiến của học giả Trung Quốc trong hội thảo l� "g�c lại tranh chấp, c�ng khai th�c", v� coi đ� l� giải ph�p khả thi duy nhất.

Tại sao, thưa �ng?

Bởi chắc chắn Việt Nam sẽ chẳng bao giờ từ bỏ y�u s�ch chủ quyền. Trung Quốc, Malaysia, hay Philippines cũng vậy. Do đ�, giải ph�p l�u d�i l� "g�c lại y�u s�ch chủ quyền, v� cố gắng c�ng khai th�c".

Tức l� thế giới của ch�ng ta đ� tiến đến giai đoạn m� ch�ng ta phải thoả hiệp với nhau. Từng d�n tộc phải nhận thức rằng ch�ng ta phải chia sẻ với nhau c�c nguồn t�i nguy�n theo c�ch c�ng nhau khai th�c.

Theo �ng điều n�y c� dễ kh�ng?

T�i hiểu rằng để đi đến quyết định thoả hiệp về ch�nh trị n�y l� điều rất kh� khăn. Nhưng trong suy nghĩ của t�i, kh�ng c� giải ph�p n�o kh�c khả dĩ hơn. Bởi, đối với mọi b�n li�n quan, thoả hiệp về chủ quyền l� một vấn đề dễ g�y k�ch động chủ nghĩa d�n tộc, v�, v� vậy, kh� hơn thoả hiệp về nguồn lợi t�i nguy�n nhiều.

Thế c�n việc kiện nhau ra to� �n quốc tế, hay sử dụng trung gian ho� giải th� sao?

Nhưng, trước hết, c�c b�n tranh chấp phải nhất tr� c�ng nhau ra to�. T�i kh�ng tin rằng c�c b�n li�n quan sẽ đạt được thoả thuận về việc n�y. Bởi một b�n thắng, tức l� 3-4 b�n sẽ thua. Qu� rủi ro.

C�n trung gian ho� giải, theo t�i, may ra c� thể c� �ch trong quyết định khai th�c chung, khi một quốc gia kh�ng li�n quan đưa ra c�c gợi � về phương thức đ�m ph�n để c�c b�n li�n quan tiến h�nh. Vả lại, đ� cũng l� c�ch giải quyết tranh chấp của Phương Đ�ng.