Nguồn gốc các dấu trong Việt ngữ.

[Lạc Việt]

PĐT-H�n Lệ Nh�n

Lời n�i đầu:

B�i n�y t�i viết đ� l�u, c� đăng lần đầu tr�n tờ Độc Lập ( T�y Đức) số 5/84 v� được đăng lại tr�n v�i tờ kh�c. Nay nh�n v� dạo trong một v�i trang Web, thấy b� con đang b�n luận về "Khi người Việt viết sai tiếng Việt" (Tialia) ; Hỏi Ng�, S v� X ...v.v. & v.v. ... trong Việt ngữ, n�n mạo muội lược g� lại v� đăng l�n đ�y, tạm gọi l� g�p t� ch�t ưu tư cho đề t�i vốn rộng lớn. V� cũng xin nhắc lại th�m lần nữa l� những g� t�i soạn đều kh�ng ngo�i mục đ�ch Tập Viết để Tự Học.

Trong b�o Độc Lập số 6/82 ra ng�y 15/06/82 tại T�y Đức, �ng Cao Thế Dung, qua loạt b�i " Nhiệm vụ của người Việt hải ngoại " c� đề cập tới trường hợp điển h�nh của một tờ b�o Việt ngữ ph�t h�nh tại đất Mỹ, " chủ trương nhất định kh�ng bỏ dấu " cho tiếng mẹ đẻ. Tờ b�o mang t�n " TIN TUC : VAN HOA, GIAO DUC " ( kh�ng bỏ dấu ), quản trị bởi c�c vị "đại khoa bảng, c� 2 �ng cựu tổng trưởng, một �ng ph� viện trưởng đại học S�i-g�n, một �ng khoa trưởng đại học ch�nh trị kinh doanh c�ng mấy vị gi�o sư đại học" ( nguy�n văn của �ng Cao Thế Dung).

Trước khi nhận được tờ Độc Lập tr�n, t�i đ� đọc trong b�o Văn Nghệ Tiền Phong số 161, ra ng�y 1 đến 15 th�ng 10 năm 1981, mục Bạn Đọc Viết, l� thư đề nghị " bỏ bớt dấu cho s�ng sủa " của một người Việt Nam ở Denver. �ng ( b� ) n�y chủ trương " bỏ một số dấu Sắc thừa trong vi�t ngữ để gi�p cho việt ngữ ch�ng ta th�m phần s�ng sủa v� hợp l� hơn." "Những dấu Sắc thừa trong những chữ tận c�ng c�: C, T, CH, P". V� dụ:

Trước viết..............Nay n�n viết

C�c........................... Cac

C�t........................... Cat

S�ch......................... Sach

B�o t�p..................... B�o tap

Ngo�i ra �ng ( b� ) n�y c�n đề nghị "d�ng chữ F th�m thay cho chữ Ph v� chữ J thay cho chữ Gi th� ta tiết kiệm th�m một �t thời giờ qu� b�u ". V� dụ:

Trước viết.............Nay n�n viết

Ph�p .............................Fap

Phương .........................Fương

Gia... ........................... Ja ...

Rồi mới đ�y, trong một tiệm c�-ph� ở g�c đường P�tion, Paris 11, c� một người bạn trẻ khoe với t�i rằng anh ta đang soạn một "luận �n" về "l�m thế n�o để thay thế c�c dấu trong việt ngữ bằng c�c mẫu tự La-tinh".

Đối với 3 trường hợp tr�n, người viết b�i n�y xin miễn c� � kiến, v� n�i như �ng Cao Thế Dung "đ� l� quyền tự do của mỗi người". Song nhờ 3 "� kiến c�ch mạng" tr�n m� t�i c� � sưu tầm t�i liệu li�n quan tới c�c dấu trong chữ Việt hầu cống hiến qu� vị bạn đọc.

Việt ngữ (1) c� tất cả năm dấu: Sắc, Huyền, Hỏi, Ng� v� Nặng. Trong l�nh vực thi ca, c�c cụ nh� ta d�ng danh xưng ri�ng:

Dấu...............................T�n c�c thanh

Huyền ( ` ) .....................Trầm b�nh thanh

Sắc ( � ) ......................... Ph� khứ thanh

Nặng ( . ) ......................Trầm khứ hay Trầm nhập thanh

Hỏi ( ̉ ) ...........................Trầm thượng thanh

Ng� ( ~ ) ........................Ph� thượng thanh


Như ch�ng ta đều biết, thủy tổ chữ quốc ngữ l� một nh�m gi�o sĩ t�y phương ( T�y Ban Nha, Bồ Đ�o Nha, Ph�p ) v� người c� c�ng nhất l� cố Alexandre de Rhodes, người đất Avignon ( nay l� tỉnh Avignon, nam Ph�p ). Theo s�ch " VN Văn Học sử yếu " của cụ Dương Quảng H�m th� �ng A. de Rhodes l� người đầu ti�n soạn ra cuốn tự điển quốc ngữ nhan đề " Dictionarium Annamiticum, Lasitanium et Latinum " (Tự điển An-nam, Bồ Đ�o Nha v� La-Tinh) in tại th�nh La M� (Roma) năm 1651.

Theo t�i liệu về chữ Việt của cố Đắc Lộ (t�n phi�n �m của cố Alexandre de Rhodes) th� c� 4 dấu xuất ph�t từ tiếng Hy Lạp v� dấu thứ 5 lấy từ tiếng La-tinh hoặc c�c tiếng �u ch�u.

C�n tiếp.

http://www.vietnetlinks.com/blogs/blog6.php/2008/07/05/ngua-7890-n-ga-7888-c-cac-da-7844-u-tron-7918

[Lạc Việt]

PĐT-H�n Lệ Nh�n

Trong dấu Hy Lạp c� 3 dấu:

1. Dấu Sắc (accent aigu) d�ng v�o 1 �m đọc l�n giọng mạnh, k� hiệu ( � ).

2. Dấu Huyền (accent grave) d�ng v�o 1 �m đọc giọng nhẹ, k� hiệu ( ` ).

3. Dấu Ng� (accent circonflexe) d�ng v�o �m đọc l�n giọng rồi xuống giọng ngay, k� hiệu Ng� ( ~ ).

Ri�ng dấu Nặng, cũng theo cố Đắc Lộ, kh�ng phải l� một Dấu m� l� một Chữ trong tiếng Hy Lạp. Đ� l� chữ IOTA ( đọc i-�-ta = chữ i Hy ngữ ) viết tắt, k� hiệu l� ( . ).

Đặc biệt dấu Hỏi "�u ch�u" kh�ng phải l� một Chữ cũng kh�ng hẳn l� một Dấu chỉ thanh như c�c dấu Sắc, Huyền, Ng� trong Hy ngữ, song ấn định 1 cung giọng, cung giọng "tra vấn" (interrogation) chung cho một mệnh đề. V� dụ: Anh xa qu� hương đ� l�u chưa ? N�i gọn, cố Đắc Lộ đ� xử dụng k� hiệu chỉ định 1 �m điệu chung cho 1 mệnh đề để l�m dấu chỉ thanh trong Việt ngữ. Hơn nữa dấu Hỏi trong Việt ngữ kh�ng được đặt Sau m� lại được đặt Tr�n 1 vần như c�c dấu kh�c - trừ dấu Nặng – v� khi đọc th� phải uốn giọng nhẹ.

T�m lại, bảng k� dưới đ�y sẽ gi�p ch�ng ta nhận x�t r� r�ng:

Dấu Sắc, dấu Huyền v� dấu Ng�: Ph�t t�ch từ tiếng Hy Lạp.

Dấu Nặng: Ph�t t�ch từ chữ "Iota dưới" Hy Lạp viết tắt.

Dấu Hỏi: Ph�t t�ch từ dấu Hỏi La-tinh hay �u ch�u.

Kinh qua non 4 thế kỷ xử dụng chữ quốc ngữ, hẳn người Việt ch�ng ta kh�ng ai kh�ng "th�n thuộc" lối viết giản tiện n�y? Mặc dầu cha đẻ lối viết của ch�ng ta ng�y nay l� người T�y phương nhưng, x�t cho c�ng, nhờ c�c dấu – cũng của thi�n hạ - m� lối viết chữ việt kh�c c�c lối viết của những d�n tộc tr�n quả địa cầu n�y.

Tr�n phương diện ấn lo�t - điều quan t�m đầu ti�n của những người c� � muốn cải c�ch Việt ngữ - so với chữ Việt, chữ Nhật ( khởi nguồn từ chữ H�n ) c�n chi li, tốn c�ng gấp ng�n lần. Ấy thế m� b�o ch� Nhật vẫn đứng đầu về lượng ấn h�nh tr�n thế giới: Đ� l� tờ Yomiuri Shimbum. (2)

Linh mục Nguyễn Khắc Xuy�n, trong Nguyệt San Văn Ho� số 60 ra th�ng 5 năm 1961, kết th�c b�i "Nguồn gốc c�c dấu trong vần quốc �m" bằng c�u "Chữ l� X�c v� Dấu l� Hồn". V�n vẹn 7 chữ đơn sơ nhưng bao tr�m t�nh y�u nước ch�n ch�nh đậm đ�, n�i l�n được c�i t�m Việt thuần khiết.

Từ chuyện "c�ch mạng" c�c dấu trong Việt ngữ suy lan đến những chuyện "c�ch mạng" kh�c đ� v� đang xảy ra tại Việt Nam m� đau l�ng, đứt ruột. Nước mất nh� tan cũng "nhờ" những đầu �c khoa bảng ... �u-Mỹ kiểu n�y.

Rồi từ khi c� dạng chữ Unicode tr�n Internet, trong c�c trang tiếng Việt, vấn đề g� chữ Việt vẫn c�n l�m c� nh�n t�i kh�ng sao hiểu nỗi, kh� nhiều người vẫn tiếp tục g� chữ Việt Kh�ng Dấu d� rằng đ� c� bao nhi�u chỉ tr�nh được soạn ra hết sức c�ng phu v� phổ biến miễn ph� tr�n to�n cầu. Thậm ch� mới đ�y t�i t�nh cờ v� trong một trang Web "lớn" Việt ngữ, bắt gặp trong mục Ng�n Ngữ (Việt), một th�nh vi�n ph�t biểu ngon ơ " g� bằng tiếng Anh cho nhanh, chứ g� v� bỏ dấu tiếng Việt nhức đầu qu� ."

PĐT-H�n Lệ Nh�n

Ch� th�ch

(1) Xin đừng nhầm Tiếng ( ng�n ngữ ) v� Chữ ( văn tự ) Việt v� tiếng Việt v� người Việt vốn l� b�o thai song sinh, theo sử s�ch, từ tr�n 4.000 năm nay rồi. 4.000 năm văn hiến m� sao chưa c� nổi một Viện H�n L�m Ng�n Ngữ phi ch�nh thể, phi thời gian cho c�i chữ viết giản tiện n�y?

(2) S�ng lập năm 1874, số lượng ấn h�nh cho ng�y 1 th�ng 4 năm 1981 l� 13.741.921 tờ!

Bổ t�c:


http://www.vietnetlinks.com/blogs/blog6.php/2008/07/05/ngua-7890-n-ga-7888-c-cac-da-7844-u-tron-7918