hienchanh
11-09-2010, 01:30 PM
:cool:
Hủ tục đốt vng m
Về hủ tục đốt vng m, ha thượng Thch Tố Lin viết:
…”… Ở đời, ci g cũng phải c nguyn nhn mới c kết quả, tục đốt vng m cũng vậy.
Đọc kinh Dịch nh Nho, chng ta thấy rằng tục chn người chết của người Trung Hoa về đời thượng cổ, một khi c người chết cứ để thế đem chn, khng quan khng vn, lại cũng khng khoanh phần mộ g cả.
Đến đời vua Hong đế (2679 trước Ty Lịch) mới cho rằng: “Con chu đối với ng b, cha mẹ trong việc mai tng cẩu thả như thế l thiếu bổn phận”, bn mới sai ng Xch Xương sng chế ra quan, quch để chn cất. Trải qua đời Hong đế, đến đời Đường Ngu, tục lệ chn cất người chết vẫn chỉ c thế.
Nối nh Ngu l nh Hạ (2205 trước Ty Lịch), người Trung Hoa mới bắt đầu dng đất st nặn lm mm bt, dng tre gỗ lm nhạc kh, như chung khnh, đn so v.v... để chn theo người chết. Cc đồ vật đ được gọi l minh kh, hoặc gọi l qu kh, tức l những đồ vật đem chn theo cho thần hồn người chết dng ở m phủ, lễ nhạc đối với người chết bắt đầu c từ đấy.
Đ chế ra đồ dng cho người chết, tất nhin phải c kẻ hầu hạ người chết, thế l người ta lại chế ra người b nhn bằng gỗ đem chn theo người chết. Đến đời nh n (1765 tr.TL), lại khng dng mm, bt, đồ đất v nhạc kh bằng tre, gỗ để chn theo người chết nữa, họ dng ton đồ thật chn theo.
Đến đời nh Chu (1122 trước Ty Lịch), người Trung Hoa đ bắt đầu văn minh hơn; cố nhin lễ nhạc đối với người chết cũng được ăn nhịp m tiến bộ, đối với người chết, đ được người sống phn ra giai cấp sang, hn trong việc thực hiện lễ nghi chn cất. Từ vua cho đến cc quan lớn khi chết đi, sẽ được dng cả đồ vật giả theo lệ nh Hạ v đồ vật thật theo lệ nh n để chn theo cc vua cha đ chết; cn từ hạng sĩ phu tới bnh dn, khi chết chỉ được chn theo độc nhất một thứ đồ giả thi. Nếu người hn hạ no m dng lễ nghi ngang với người sang, tức khắc phải tội "tiếm lễ".
Khng những thế, d man nhất, độc c nhất l người ta cn bịa đặt ra những "tuẫn tng"; nghĩa l khi cc vua v cc quan lớn chết đi, từ vợ con đến bộ hạ của cc vua, cc quan lớn, đồ yu qu của người chết khi cn sống, sẽ phải đem chn sống để lm đồ dng khi đ chết.
Sch Tả Truyện chp: "Đời vua Văn Cng thứ su, vua Trần Mục Cng tn l Hiếu Nhn chết, ba anh em họ Tứ Xa l Yểm Tục, Trọng Hnh v Chm Hổ đều bị chn sống theo Mục Cng. Người trong nước tỏ lng thương tiếc ba anh em họ Tứ Xa l người hiền đức, mới lm ra thơ Hong Diệu để tỏ than vn, mỉa mai. Trong thơ đại ni:
- “Ba anh em họ Tứ Xa đều l những người hiền đức gấp trăm nghn người khc, trời đất ơi! Sao nỡ đem chn sống để đi theo người đ tận số l Mục Cng. Nếu ba trăm người như chng ti ny được chết theo Mục Cng để thế mạng cho ba người hiền đức ấy, chng ti rất vui lng m chết thay".
Về sau người ta cũng nhận thấy đem người sống chn theo với người chết l v nhn đạo, mới chế ra người cỏ S Linh. Rồi v người cỏ khng được mỹ thuật, người ta lại dng đồ gỗ "mộc ngẫu" như trước.
Sch Trang Tử chp: "Đời vua Mục vương nh Chu (1001 trước Ty Lịch) c người tn l Yến Sư chế ra người cỏ để chn theo người chết. Đức Khổng Tử đọc đến chuyện ny liền than rằng: “Kẻ no sinh ra tục chn người gỗ theo với người chết l bất nhn”. Thầy Mạnh Tử cũng đau buồn với tục hnh nhn thế mạng m nguyền một cu rằng: “Kẻ no dng người b nhn l tuyệt tự".
Đến thời nh Hn, giới tr thức Nho học cảm động trước lời cự tuyệt thống thiết của Khổng Tử v Mạnh Tử trong tục lệ dng người sống chn theo với người chết, mới bỏ tục lệ "tuẫn tng", khng dng người sống chn theo với người chết nữa m lm nh mồ để cho vợ, con, ti, tớ người đ chết ra để săn sc mộ. Cn cc đồ ăn mặc của người chết kia, khi cn sống dng những thứ g, khi chết cũng đem chn theo hết. Ngi nh mồ kia muốn cho thm oai vệ, người ta lại đục phỗng đ, voi, ngựa đ để bi tr chung quanh phần mộ.
Từ đời Hn Hoa đến năm Nguyn Hưng nguyn nin (105), ng Thi Lĩnh bắt đầu lấy cỏ cy d v vải rch, lưới rch đem chế ra giấy. Đ c giấy, ng Vương Dũ liền chế ra vng bạc, quần o v.v... đều bằng đồ giấy để cng rồi đốt đi để thay thế cho vng bạc v đồ dng thật trong tang ma, tế lễ. Sch Thng Gim cương mục chp: "V vua Huyền Tn m thuật quỷ thần mới dng ng Vương Dũ lm quan thi thường bc sỹ để coi việc chế vng m dng trong khi nh vua c tế lễ. Chng ta c thể liệt Vương Dũ vo hng thủy tổ nghề vng m được".
Trong Phật gio, đức Phật Thch Ca khng hề dạy đốt vng m để cng gia tin. Thế th tại sao ngy Rằm thng Bảy l ngy lễ trọng thể của Phật gio, m một số tn đồ nh Phật đốt rất nhiều vng m để knh biếu gia tin?
Nguyn nhn đốt vng m vo ngy rằm thng Bảy l thế ny, vo thời vua Đạt Tn nh Đường (762 Ty Lịch) bn Trung Hoa, nhằm lc Phật gio cực thịnh, một vị sư tn l Đạo Tăng muốn cho dn chng theo Phật gio, bn lợi dụng tục đốt vng m của người dn, vo tu với nh vua rằng:
- “Rằm thng Bảy l ngy của Dim Vương ở m phủ xt tội phc thăng trầm, nh vua nn thng sức cho thin hạ, trong việc lễ cng gia tin vo ngy Rằm thng Bảy nn đốt nhiều vng m để cng biếu cc vong nhn dng.
Vua Đạt Tn đương muốn được lng dn nn rất hợp với lời tu của Đạo Tăng, liền hạ chiếu cho thin hạ. Thế l nhn dn Trung Hoa lại được dịp thi nhau đốt vng m vo ngy Rằm thng Bảy để knh biếu gia tin.
Nhưng chẳng bao lu lại bị giới Tăng sĩ Phật gio cng kch bi trừ, v cho rằng việc đốt vng m vo ngy lễ trọng của Phật gio đ lm cho ci lệ ngy Rằm thng Bảy khng cn c chnh nghĩa nữa.
Phần lớn dn chng Trung Hoa hồi đ đ tỉnh ngộ, cng nhau bỏ tục đốt vng m, lm cho cc nh chuyn sinh sống về nghề sản xuất vng m gần như bị thất nghiệp, nhất l người tn Vương Lun, dng di của Vương Dũ, l người đ bịa đặt chế ra đồ vng m.
Thất nghiệp, Vương Lun mới bn cng với cc bạn đồng nghiệp m mưu phục hưng lại nghề nghiệp hng m. Một người giả cch ốm mấy hm, rồi tin chết được loan ra, cn ci xc giả chết kia lập tức được khm liệm vo quan ti, đ c lỗ hổng v sẵn sng thức ăn, nước uống. Đương khi xm lng đến thăm viếng đng đc, Vương Lun với gia nhn v họ hng của ng, đem hng ngn thứ đồ m trong đ c cả hnh nhn thế mạng ra cng người chết. Họ by đn cng cc quan thin phủ, địa phủ v nhn phủ.
Trong khi mọi người đang sut xoa khấn khứa, bỗng trăm nghn mắt như một, trng thấy hai năm r mười, cỗ quan ti rung động ln. Bấy giờ, Vương Lun đ đứng sẵn bn quan ti. Chng giả chết kia cũng l d ngồi dậy, trng trước, trng sau, mới bước từ quan ti ra, với điệu bộ như người chết đi sống lại, rồi thuật chuyện với cng chng rằng:
- "Cc thần thnh trong Tam, Tứ Phủ vừa nhận được hnh nhn thế mạng cho ti, với tiền bạc v đồ m, nn mới tha cho ba hồn bảy va của ti được phục sinh về nhn thế".
Cng chng lc đ ai cũng tưởng thật, cho rằng hnh nhn c thể thế mạng được v thnh thần trong tam, tứ phủ cng ăn lễ đồ m, tăng phc, giảm tội v cho tăng thm tuổi thọ.
Từ đấy cc nghề hng m lại được phục hưng một cch nhanh chng v khng những linh hồn cc gia tin dng vng m, m đến cả thin, địa, quỷ, thần trong tam, tứ phủ cũng dng đồ giả, th dĩ nhin l vng m phải đắt hng. Chuyện ny cn chp r rng ở sch Trực Ngn Cảnh Gio.
Như thế, chng ta nn thẳng thắn nhn nhận rằng: "Bịa đặt ra tục m tn, dị đoan, lm hnh nhn thế mạng vo lễ Tam, Tứ Phủ để đầu độc m tn đến ngy nay l bắt đầu từ Vương Lun”.
Người Trung Hoa đ bị ci bả m tn vng m do Vương Lun đầu độc đến nay đ được gần hai ngn năm.
Dn tộc Việt Nam chng ta m tn cũng chẳng km, v trước đy chng ta bị họ đ hộ hơn 1.000 năm. Phong tục của người họ như thế no, người mnh cũng dập theo đng khun khổ như vậy, bất luận hay, dở, phải, tri, t, chnh. Đ l do ci tnh cẩu thả, phụ họa của người mnh.
Nếu chng ta đ thừa nhận tinh thần của dn tộc Việt Nam đều nhờ Phật gio v Nho gio đo tạo nn, vậy th xin hỏi giới tr thức Việt Nam:
- “Hiện tại c ai tm thấy Phật gio v Nho gio dạy về thuyết đốt vng m ở kinh sch no? Nếu khng tm thấy tục đốt vng m do Phật gio hay Nho gio truyền dạy, ti xin thiết tha yu cầu người Việt Nam ta bỏ tục đốt vng m đi, v khuyn mọi người cng bỏ tục ấy.”
Hoa thượng Thch Tố Lin l một vị danh tăng của Phật gio Việt Nam. Ngi l một trong những cột trụ của Phong Tro Chấn Hưng Phật Gio ở miền Bắc, trong việc thnh lập Tổng Hội Phật gio Việt nam trn Ton Quốc v trong cng cuộc thnh lập Hội Lin Hữu Phật Gio Thế Giới vo những năm giữa thế kỷ 20. Ngi vốn dng di Nho gia, đi tu từ trẻ, Phật học v Khổng học đều uyn thm. Ngi đ nghin cứu kỹ lưỡng v quả quyết rằng tục đốt vng m khng do đạo Phật hoặc Khổng Tử by ra, m từ rất nhiều nguồn gốc, tựu trung đều do thi tật m tn.
(Trch "Chương trnh pht thanh Tm hiểu Phật php Tuệ Đăng")
:cool:
Hủ tục đốt vng m
Về hủ tục đốt vng m, ha thượng Thch Tố Lin viết:
…”… Ở đời, ci g cũng phải c nguyn nhn mới c kết quả, tục đốt vng m cũng vậy.
Đọc kinh Dịch nh Nho, chng ta thấy rằng tục chn người chết của người Trung Hoa về đời thượng cổ, một khi c người chết cứ để thế đem chn, khng quan khng vn, lại cũng khng khoanh phần mộ g cả.
Đến đời vua Hong đế (2679 trước Ty Lịch) mới cho rằng: “Con chu đối với ng b, cha mẹ trong việc mai tng cẩu thả như thế l thiếu bổn phận”, bn mới sai ng Xch Xương sng chế ra quan, quch để chn cất. Trải qua đời Hong đế, đến đời Đường Ngu, tục lệ chn cất người chết vẫn chỉ c thế.
Nối nh Ngu l nh Hạ (2205 trước Ty Lịch), người Trung Hoa mới bắt đầu dng đất st nặn lm mm bt, dng tre gỗ lm nhạc kh, như chung khnh, đn so v.v... để chn theo người chết. Cc đồ vật đ được gọi l minh kh, hoặc gọi l qu kh, tức l những đồ vật đem chn theo cho thần hồn người chết dng ở m phủ, lễ nhạc đối với người chết bắt đầu c từ đấy.
Đ chế ra đồ dng cho người chết, tất nhin phải c kẻ hầu hạ người chết, thế l người ta lại chế ra người b nhn bằng gỗ đem chn theo người chết. Đến đời nh n (1765 tr.TL), lại khng dng mm, bt, đồ đất v nhạc kh bằng tre, gỗ để chn theo người chết nữa, họ dng ton đồ thật chn theo.
Đến đời nh Chu (1122 trước Ty Lịch), người Trung Hoa đ bắt đầu văn minh hơn; cố nhin lễ nhạc đối với người chết cũng được ăn nhịp m tiến bộ, đối với người chết, đ được người sống phn ra giai cấp sang, hn trong việc thực hiện lễ nghi chn cất. Từ vua cho đến cc quan lớn khi chết đi, sẽ được dng cả đồ vật giả theo lệ nh Hạ v đồ vật thật theo lệ nh n để chn theo cc vua cha đ chết; cn từ hạng sĩ phu tới bnh dn, khi chết chỉ được chn theo độc nhất một thứ đồ giả thi. Nếu người hn hạ no m dng lễ nghi ngang với người sang, tức khắc phải tội "tiếm lễ".
Khng những thế, d man nhất, độc c nhất l người ta cn bịa đặt ra những "tuẫn tng"; nghĩa l khi cc vua v cc quan lớn chết đi, từ vợ con đến bộ hạ của cc vua, cc quan lớn, đồ yu qu của người chết khi cn sống, sẽ phải đem chn sống để lm đồ dng khi đ chết.
Sch Tả Truyện chp: "Đời vua Văn Cng thứ su, vua Trần Mục Cng tn l Hiếu Nhn chết, ba anh em họ Tứ Xa l Yểm Tục, Trọng Hnh v Chm Hổ đều bị chn sống theo Mục Cng. Người trong nước tỏ lng thương tiếc ba anh em họ Tứ Xa l người hiền đức, mới lm ra thơ Hong Diệu để tỏ than vn, mỉa mai. Trong thơ đại ni:
- “Ba anh em họ Tứ Xa đều l những người hiền đức gấp trăm nghn người khc, trời đất ơi! Sao nỡ đem chn sống để đi theo người đ tận số l Mục Cng. Nếu ba trăm người như chng ti ny được chết theo Mục Cng để thế mạng cho ba người hiền đức ấy, chng ti rất vui lng m chết thay".
Về sau người ta cũng nhận thấy đem người sống chn theo với người chết l v nhn đạo, mới chế ra người cỏ S Linh. Rồi v người cỏ khng được mỹ thuật, người ta lại dng đồ gỗ "mộc ngẫu" như trước.
Sch Trang Tử chp: "Đời vua Mục vương nh Chu (1001 trước Ty Lịch) c người tn l Yến Sư chế ra người cỏ để chn theo người chết. Đức Khổng Tử đọc đến chuyện ny liền than rằng: “Kẻ no sinh ra tục chn người gỗ theo với người chết l bất nhn”. Thầy Mạnh Tử cũng đau buồn với tục hnh nhn thế mạng m nguyền một cu rằng: “Kẻ no dng người b nhn l tuyệt tự".
Đến thời nh Hn, giới tr thức Nho học cảm động trước lời cự tuyệt thống thiết của Khổng Tử v Mạnh Tử trong tục lệ dng người sống chn theo với người chết, mới bỏ tục lệ "tuẫn tng", khng dng người sống chn theo với người chết nữa m lm nh mồ để cho vợ, con, ti, tớ người đ chết ra để săn sc mộ. Cn cc đồ ăn mặc của người chết kia, khi cn sống dng những thứ g, khi chết cũng đem chn theo hết. Ngi nh mồ kia muốn cho thm oai vệ, người ta lại đục phỗng đ, voi, ngựa đ để bi tr chung quanh phần mộ.
Từ đời Hn Hoa đến năm Nguyn Hưng nguyn nin (105), ng Thi Lĩnh bắt đầu lấy cỏ cy d v vải rch, lưới rch đem chế ra giấy. Đ c giấy, ng Vương Dũ liền chế ra vng bạc, quần o v.v... đều bằng đồ giấy để cng rồi đốt đi để thay thế cho vng bạc v đồ dng thật trong tang ma, tế lễ. Sch Thng Gim cương mục chp: "V vua Huyền Tn m thuật quỷ thần mới dng ng Vương Dũ lm quan thi thường bc sỹ để coi việc chế vng m dng trong khi nh vua c tế lễ. Chng ta c thể liệt Vương Dũ vo hng thủy tổ nghề vng m được".
Trong Phật gio, đức Phật Thch Ca khng hề dạy đốt vng m để cng gia tin. Thế th tại sao ngy Rằm thng Bảy l ngy lễ trọng thể của Phật gio, m một số tn đồ nh Phật đốt rất nhiều vng m để knh biếu gia tin?
Nguyn nhn đốt vng m vo ngy rằm thng Bảy l thế ny, vo thời vua Đạt Tn nh Đường (762 Ty Lịch) bn Trung Hoa, nhằm lc Phật gio cực thịnh, một vị sư tn l Đạo Tăng muốn cho dn chng theo Phật gio, bn lợi dụng tục đốt vng m của người dn, vo tu với nh vua rằng:
- “Rằm thng Bảy l ngy của Dim Vương ở m phủ xt tội phc thăng trầm, nh vua nn thng sức cho thin hạ, trong việc lễ cng gia tin vo ngy Rằm thng Bảy nn đốt nhiều vng m để cng biếu cc vong nhn dng.
Vua Đạt Tn đương muốn được lng dn nn rất hợp với lời tu của Đạo Tăng, liền hạ chiếu cho thin hạ. Thế l nhn dn Trung Hoa lại được dịp thi nhau đốt vng m vo ngy Rằm thng Bảy để knh biếu gia tin.
Nhưng chẳng bao lu lại bị giới Tăng sĩ Phật gio cng kch bi trừ, v cho rằng việc đốt vng m vo ngy lễ trọng của Phật gio đ lm cho ci lệ ngy Rằm thng Bảy khng cn c chnh nghĩa nữa.
Phần lớn dn chng Trung Hoa hồi đ đ tỉnh ngộ, cng nhau bỏ tục đốt vng m, lm cho cc nh chuyn sinh sống về nghề sản xuất vng m gần như bị thất nghiệp, nhất l người tn Vương Lun, dng di của Vương Dũ, l người đ bịa đặt chế ra đồ vng m.
Thất nghiệp, Vương Lun mới bn cng với cc bạn đồng nghiệp m mưu phục hưng lại nghề nghiệp hng m. Một người giả cch ốm mấy hm, rồi tin chết được loan ra, cn ci xc giả chết kia lập tức được khm liệm vo quan ti, đ c lỗ hổng v sẵn sng thức ăn, nước uống. Đương khi xm lng đến thăm viếng đng đc, Vương Lun với gia nhn v họ hng của ng, đem hng ngn thứ đồ m trong đ c cả hnh nhn thế mạng ra cng người chết. Họ by đn cng cc quan thin phủ, địa phủ v nhn phủ.
Trong khi mọi người đang sut xoa khấn khứa, bỗng trăm nghn mắt như một, trng thấy hai năm r mười, cỗ quan ti rung động ln. Bấy giờ, Vương Lun đ đứng sẵn bn quan ti. Chng giả chết kia cũng l d ngồi dậy, trng trước, trng sau, mới bước từ quan ti ra, với điệu bộ như người chết đi sống lại, rồi thuật chuyện với cng chng rằng:
- "Cc thần thnh trong Tam, Tứ Phủ vừa nhận được hnh nhn thế mạng cho ti, với tiền bạc v đồ m, nn mới tha cho ba hồn bảy va của ti được phục sinh về nhn thế".
Cng chng lc đ ai cũng tưởng thật, cho rằng hnh nhn c thể thế mạng được v thnh thần trong tam, tứ phủ cng ăn lễ đồ m, tăng phc, giảm tội v cho tăng thm tuổi thọ.
Từ đấy cc nghề hng m lại được phục hưng một cch nhanh chng v khng những linh hồn cc gia tin dng vng m, m đến cả thin, địa, quỷ, thần trong tam, tứ phủ cũng dng đồ giả, th dĩ nhin l vng m phải đắt hng. Chuyện ny cn chp r rng ở sch Trực Ngn Cảnh Gio.
Như thế, chng ta nn thẳng thắn nhn nhận rằng: "Bịa đặt ra tục m tn, dị đoan, lm hnh nhn thế mạng vo lễ Tam, Tứ Phủ để đầu độc m tn đến ngy nay l bắt đầu từ Vương Lun”.
Người Trung Hoa đ bị ci bả m tn vng m do Vương Lun đầu độc đến nay đ được gần hai ngn năm.
Dn tộc Việt Nam chng ta m tn cũng chẳng km, v trước đy chng ta bị họ đ hộ hơn 1.000 năm. Phong tục của người họ như thế no, người mnh cũng dập theo đng khun khổ như vậy, bất luận hay, dở, phải, tri, t, chnh. Đ l do ci tnh cẩu thả, phụ họa của người mnh.
Nếu chng ta đ thừa nhận tinh thần của dn tộc Việt Nam đều nhờ Phật gio v Nho gio đo tạo nn, vậy th xin hỏi giới tr thức Việt Nam:
- “Hiện tại c ai tm thấy Phật gio v Nho gio dạy về thuyết đốt vng m ở kinh sch no? Nếu khng tm thấy tục đốt vng m do Phật gio hay Nho gio truyền dạy, ti xin thiết tha yu cầu người Việt Nam ta bỏ tục đốt vng m đi, v khuyn mọi người cng bỏ tục ấy.”
Hoa thượng Thch Tố Lin l một vị danh tăng của Phật gio Việt Nam. Ngi l một trong những cột trụ của Phong Tro Chấn Hưng Phật Gio ở miền Bắc, trong việc thnh lập Tổng Hội Phật gio Việt nam trn Ton Quốc v trong cng cuộc thnh lập Hội Lin Hữu Phật Gio Thế Giới vo những năm giữa thế kỷ 20. Ngi vốn dng di Nho gia, đi tu từ trẻ, Phật học v Khổng học đều uyn thm. Ngi đ nghin cứu kỹ lưỡng v quả quyết rằng tục đốt vng m khng do đạo Phật hoặc Khổng Tử by ra, m từ rất nhiều nguồn gốc, tựu trung đều do thi tật m tn.
(Trch "Chương trnh pht thanh Tm hiểu Phật php Tuệ Đăng")
:cool: