Lạc Việt
11-07-2010, 06:40 AM
C người ni: Nếu nữ giới xnh thơ (thch thơ) ưa bi Hai Sắc Hoa Ti-gn của T.T.K.H, c tnh cch than phiền v chưa được (chồng) đối xử đng mức như trong cu: "... Ti vẫn đi bn cạnh cuộc đời, i n lạt lẽo của chồng ti... ", th nam giới lại ưa bi Hồ Trường v trong cc chiếu rượu, đ khng t người ngm nga: "... Hồ trường, hồ trường, ta biết rt về đu... Vỗ tay m ht, nghing bầu m hỏi, trời đất mang mang, ai l tri kỷ, lại đy cng ta cạn một hồ trường... "
Một thực tế l bi thơ Hồ được nhiều người biết nhưng lại khng... thuộc cả bi lẫn thn thế tc giả cng l do ra đời của n. C người khi ngm nga n, đ đọc... sai, thiếu hoặc lẫn lộn vị tr cc cu thơ trong bi.
Hồ Trường, chữ Hồ thuộc bộ Sĩ mang nghĩa ci bầu hay ci bnh dng để chứa chất lỏng v chữ Trường (hay cn đọc l Thương trong tiếng Tu) thuộc bộ Gic mang nghĩa chn đựng rượu. Nguyễn B Trc, tc giả Hồ Trường sinh năm Tn Tị (1881) v bị giết chết vo năm Ất Dậu (1945), c hiệu l Tiu Đẩu, người lng Bảo An huyện Điện Bn tỉnh Quảng Nam. Năm Bnh Ngọ (1906), ng thi đậu Cử Nhn v sau đ hưởng ứng phong tro Duy Tn, Đng Du nn đ sang Nhật Bản du học. Khi chnh quyền Nhật Bản thỏa hiệp được với thực dn Php, ng đ bị trục xuất v phải đo tị sang nước Tu (Trung Hoa). Chnh trong thời gian bn ba bn Tu, ng đ sng tc ra bi thơ Hồ Trường.
http://i431.photobucket.com/albums/qq36/phamthangvu2/VNCH/nguyenbatrac.jpg
Nguyễn B Trc
C l người phải sống trong cảnh bn ba nơi xứ người, chng ta mới thấu nỗi v định của những chng trai mưu cầu việc lớn nhưng việc lớn lại cứ xa vời nn đnh mượn rượu m gửi lời tm sự. Chnh Nguyễn B Trc đ viết trong Hạn Mạn Du K: " Loanh quanh trong nước một năm, rồi tạm trọ ở Xim La (Thi Lan) hơn 10 ngy, khch (tc giả Nguyễn B Trc) qua Nhật Bản một thng rồi lại quay về Trung Hoa, bao nhiu thương phụ to, tỉnh thnh lớn như Ba Thục (miền Ty), U Uyn (đất Bắc), Quế Việt (ci Nam)... đều l chỗ mnh c để t nhiều vết xe dấu ngựa ".
Tnh cảnh Nguyễn B Trc tương tự hon cảnh cc thanh nin yu nước của thế hệ ng v cả cc thế đi sau. Ch cao vời vợi, nhiệt huyết si sục v cng cuộc cứu nước nhưng để sau cng: Kẻ tri nổi phiu bạt hoặc bỏ xc nơi xứ người, người sống th như một kẻ lưu vong (qu hương cn đ nhưng đu về được) hoặc đau đớn thay, c người lại trở về nước hợp tc với chnh quyền l thực dn Php.
Tnh cảnh đ đ tạo ra tm trạng bung tri sống trong men rượu, khi thuốc v ch lớn đổ vo... hồ trường.
Tuy l tc giả bi thơ (hay bi ca) nổi tiếng như vậy nhưng hầu như khng ai xếp Nguyễn B Trc l nh thơ m coi ng như một nh văn qua những bi bo ng viết trn tờ Nam Phong Tạp Ch (từ năm 1917-1932) cng cc tc phẩm: Hong Việt Gip T Nin Biểu, Hn Học Văn Học Khảo v nhất l một thin k sự c tn Hạn Mạn Du K được độc giả khi đ hết sức tn thưởng. Một tập du k kể chuyện xuất dương qua Nhật Bản, Tu cầu học nhưng sự học chưa c kết quả m ci hy vọng cứu quốc cũng thnh chuyện viển vng.
Khi về nước, Nguyễn B Trc đảm nhiệm chức vụ chủ bt về Hn Văn trong Nam Phong Tạp Ch rồi sau đ vo Huế lm T L Bộ Học, t lu ng được thăng chức Tuần Phủ Quảng Ngi rồi Tổng Đốc Thanh Ha, Bnh Định.
Cũng c người lại ni nhn trong một chiếu rượu, khi nghe một người bạn Tu (Nguyn Qun) ht nghu ngao mấy cu thơ Cổ Phong m Nguyễn B Trc đ cầm bt ln dịch v thnh bi Hồ Trường.
http://i431.photobucket.com/albums/qq36/phamthangvu2/today/saign2010575.jpg
... ai l tri kỷ, lại đy cng ta cạn một hồ trường.
Hồ Trường được đăng đầu tin trn tờ Nam Phong Tạp Ch rồi sau đ đ được nhiều thế hệ thanh nin sao đi chp lại nn đ khng trnh khỏi chuyện dị biệt. Dưới đy l 4 bản Hồ Trường m tc giả bi viết ny (PTV) sao lục để qu bạn đọc so snh.
1. Bản in trong trang 327, quyển VIỆT NAM VĂN HỌC SỬ GIẢN ƯỚC TN BIN (NXB Anh Phương, Si Gn năm 1965) của gio sư Phạm Thế Ngũ.
Trượng phu khng hay x gan bẻ cột ph cương thường,
H tất tiu dao bốn bể lun lạc tha phương.
Trời Nam ngn dặm thẳm, my nước một mu sương.
Học chẳng thnh cng chẳng lập, trai trẻ bao lu m đầu bạc, trăm năm thn thế bng t dương.
Vỗ tay m ht, nghing bầu m hỏi, trời đất mang mang, ai l tri kỷ, lại đy cng ta cạn một hồ trường.
Hồ trường, hồ trường, ta biết rt về đu?
Rt về Đng phương, nước bể Đng chảy xiết sinh cuồng lạn.
Rt về Ty phương, mưa Ty rơi từng trận chứa chạn
Rt về Bắc phương, ngọn Bắc phong vi vt đ chạy ct dương.
Rt về Nam phương, trời Nam m mịt, c người qu chn như đin như cuồng.
No ai tỉnh no ai say.
Ch ta ta biết lng ta ta hay.
No ai tỉnh, no ai say.
Ch ta ta biết lng ta ta hay.
Nam nhi sự nghiệp ở hồ th, h tất cng sầu đối cỏ cy.
2. Bản đăng trn bo Tuổi Trẻ Chủ Nhật (trong nước) số... năm 1998.
Trượng phu khng hay x gan bẻ cật ph cương thường.
H tất tiu dao bốn bể, xun lạc tha hương.
Trời Nam nghn dặm thẳm, my nước một mu sương.
Học khng thnh, cng chẳng lập, trai trẻ bao lu m đầu bạc, trăm năm thn thế bng t dương.
Vỗ tay m ht, nghing đầu m hỏi, trời đất mang mang ai l tri kỷ, lại đy cng ta cạn một hồ trường.
Hồ trường! Hồ trường! Ta biết rt về đu?
Rt về Đng phương, nước biển Đng chảy xiết sinh cuồng loạn
Rt về Ty phương, mưa Ty sơn từng trận chứa chan
Rt về Bắc phương, ngọn Bắc phong vi vt đ chạy ct dương
Rt về Nam phương, trời Nam m mịt c người qu chn như đin như cuồng
No ai tỉnh, no ai say, ch ta ta biết, lng ta at hay
Nam nhi sự nghiệp ở hồ thỉ, h tất cng sầu đối cỏ cy?
3. Bản in trong bo Thế Kỷ 21 (Hoa Kỳ), trang 8, số 115 ra thng 11 năm 1998.
Trượng phu khng hay x gan bẻ cật ph cương thường,
H tất tiu dao bốn bể, lưu lạc tha phương.
Trời Nam nghn dặm thẳm, non nước một mu sương
Ch chưa thnh, danh chưa đạt, trai trẻ bao lăm m đầu bạc, trăm năm thn thế bng t dương.
Vỗ gươm m ht, nghing bầu m hỏi, trời đất mang mang ai người tri kỷ, lại đy cng ta cạn một hồ trường.
Hồ trường! Hồ trường! Ta biết rt về đu?
Rt về Đng phương, nước biển Đng chảy xiết sinh cuồng loạn.
Rt về Ty phương, mưa phương Ty từng trận chứa chan.
Rt về Bắc phương, ngọn Bắc phong vi vt đ chạy ct giương.
Rt về Nam phương, trời Nam m mịt c người qu chn như đin như cuồng.
No ai tỉnh, no ai say, ch ta ta biết, lng ta ta hay
Nam nhi sự nghiệp ư hồ thỉ, h tất cng sầu đối cỏ cy.
4. Bản in trong quyển Chơi Chữ của tc giả Lng Nhn-Phng Tất Đắc, trang 75 (Si Gn-1970)
Trượng phu đ khng hay x gan bẻ cột ph cương thường,
Sao lại tiu dao bốn bể, lun lạc tha hương?
Trời Nam nghn dặm thẳm; my nước một mu sương.
Học khng thnh, cng chẳng lập, Trai trẻ bao lăm m đầu bạc; trăm năm thn thế bng t dương.
Vỗ gươm m ht, nghing bầu m hỏi: Trời đất mang mang, ai l tri kỷ? Lại đy cng ta cạn một hồ trường.
Hồ trường! Hồ trường! Ta biết rt về đu?
Rt về Đng phương, nước bể Đng chảy xiết sinh cuồng-lạn.
Rt về Ty phương, mưa Ty-sơn từng trận chứa chan;
Rt về Bắc phương, ngọn Bắc phong vi vt, đ chạy ct dương.
Rt về Nam phương, trời Nam m mịt, c người qu chn như đin như cuồng.
No ai tỉnh, no ai say?
Ch ta ta biết lng ta ta hay.
No ai tỉnh , no ai say?
Ch ta ta biết lng ta ta hay.
Nam nhi sự nghiệp ở hồ thỉ, h tất cng sầu đối cỏ cy!
Ngồi ghế Tổng Đốc Bnh Định, Nguyễn B Trc bị Cộng Sản bắt v xử bắn cng khai tại Qui Nhơn trong giai đoạn Cch Mạng Thng Tm năm 1945.
Văn nghệ sĩ miền Bắc trong chế độ Cộng Sản hầu như khng biết đến bi Hồ Trường chỉ đến khi n xuất hiện trn trang bo Tuổi Trẻ Chủ Nhật. Họ đọc, thch v học thuộc rồi từ đ, trong cc bữa nhậu bn qu nh, ta mới thấy ci hơi... hồ trường kh ra trong men bia, rượu. Theo một nữ độc giả cho người viết bi ny (PTV) biết tại sao nam giới lại thch bi Hồ Trường khi ngm nga n trong cc... chiếu rượu? " ng mnh no lại vừa với những g mnh c, mnh đạt được ", người ny ni vậy.
Bi thơ (hay bi ca) Hồ Trường rất hay nhưng c người lại cho PTV chớ nn học thuộc, ngm nga v ci tư tưởng yếm thế v sợ n... vận vo số phận của mnh.
Phạm Thắng Vũ
Aug 29, 2010.
DV.
Một thực tế l bi thơ Hồ được nhiều người biết nhưng lại khng... thuộc cả bi lẫn thn thế tc giả cng l do ra đời của n. C người khi ngm nga n, đ đọc... sai, thiếu hoặc lẫn lộn vị tr cc cu thơ trong bi.
Hồ Trường, chữ Hồ thuộc bộ Sĩ mang nghĩa ci bầu hay ci bnh dng để chứa chất lỏng v chữ Trường (hay cn đọc l Thương trong tiếng Tu) thuộc bộ Gic mang nghĩa chn đựng rượu. Nguyễn B Trc, tc giả Hồ Trường sinh năm Tn Tị (1881) v bị giết chết vo năm Ất Dậu (1945), c hiệu l Tiu Đẩu, người lng Bảo An huyện Điện Bn tỉnh Quảng Nam. Năm Bnh Ngọ (1906), ng thi đậu Cử Nhn v sau đ hưởng ứng phong tro Duy Tn, Đng Du nn đ sang Nhật Bản du học. Khi chnh quyền Nhật Bản thỏa hiệp được với thực dn Php, ng đ bị trục xuất v phải đo tị sang nước Tu (Trung Hoa). Chnh trong thời gian bn ba bn Tu, ng đ sng tc ra bi thơ Hồ Trường.
http://i431.photobucket.com/albums/qq36/phamthangvu2/VNCH/nguyenbatrac.jpg
Nguyễn B Trc
C l người phải sống trong cảnh bn ba nơi xứ người, chng ta mới thấu nỗi v định của những chng trai mưu cầu việc lớn nhưng việc lớn lại cứ xa vời nn đnh mượn rượu m gửi lời tm sự. Chnh Nguyễn B Trc đ viết trong Hạn Mạn Du K: " Loanh quanh trong nước một năm, rồi tạm trọ ở Xim La (Thi Lan) hơn 10 ngy, khch (tc giả Nguyễn B Trc) qua Nhật Bản một thng rồi lại quay về Trung Hoa, bao nhiu thương phụ to, tỉnh thnh lớn như Ba Thục (miền Ty), U Uyn (đất Bắc), Quế Việt (ci Nam)... đều l chỗ mnh c để t nhiều vết xe dấu ngựa ".
Tnh cảnh Nguyễn B Trc tương tự hon cảnh cc thanh nin yu nước của thế hệ ng v cả cc thế đi sau. Ch cao vời vợi, nhiệt huyết si sục v cng cuộc cứu nước nhưng để sau cng: Kẻ tri nổi phiu bạt hoặc bỏ xc nơi xứ người, người sống th như một kẻ lưu vong (qu hương cn đ nhưng đu về được) hoặc đau đớn thay, c người lại trở về nước hợp tc với chnh quyền l thực dn Php.
Tnh cảnh đ đ tạo ra tm trạng bung tri sống trong men rượu, khi thuốc v ch lớn đổ vo... hồ trường.
Tuy l tc giả bi thơ (hay bi ca) nổi tiếng như vậy nhưng hầu như khng ai xếp Nguyễn B Trc l nh thơ m coi ng như một nh văn qua những bi bo ng viết trn tờ Nam Phong Tạp Ch (từ năm 1917-1932) cng cc tc phẩm: Hong Việt Gip T Nin Biểu, Hn Học Văn Học Khảo v nhất l một thin k sự c tn Hạn Mạn Du K được độc giả khi đ hết sức tn thưởng. Một tập du k kể chuyện xuất dương qua Nhật Bản, Tu cầu học nhưng sự học chưa c kết quả m ci hy vọng cứu quốc cũng thnh chuyện viển vng.
Khi về nước, Nguyễn B Trc đảm nhiệm chức vụ chủ bt về Hn Văn trong Nam Phong Tạp Ch rồi sau đ vo Huế lm T L Bộ Học, t lu ng được thăng chức Tuần Phủ Quảng Ngi rồi Tổng Đốc Thanh Ha, Bnh Định.
Cũng c người lại ni nhn trong một chiếu rượu, khi nghe một người bạn Tu (Nguyn Qun) ht nghu ngao mấy cu thơ Cổ Phong m Nguyễn B Trc đ cầm bt ln dịch v thnh bi Hồ Trường.
http://i431.photobucket.com/albums/qq36/phamthangvu2/today/saign2010575.jpg
... ai l tri kỷ, lại đy cng ta cạn một hồ trường.
Hồ Trường được đăng đầu tin trn tờ Nam Phong Tạp Ch rồi sau đ đ được nhiều thế hệ thanh nin sao đi chp lại nn đ khng trnh khỏi chuyện dị biệt. Dưới đy l 4 bản Hồ Trường m tc giả bi viết ny (PTV) sao lục để qu bạn đọc so snh.
1. Bản in trong trang 327, quyển VIỆT NAM VĂN HỌC SỬ GIẢN ƯỚC TN BIN (NXB Anh Phương, Si Gn năm 1965) của gio sư Phạm Thế Ngũ.
Trượng phu khng hay x gan bẻ cột ph cương thường,
H tất tiu dao bốn bể lun lạc tha phương.
Trời Nam ngn dặm thẳm, my nước một mu sương.
Học chẳng thnh cng chẳng lập, trai trẻ bao lu m đầu bạc, trăm năm thn thế bng t dương.
Vỗ tay m ht, nghing bầu m hỏi, trời đất mang mang, ai l tri kỷ, lại đy cng ta cạn một hồ trường.
Hồ trường, hồ trường, ta biết rt về đu?
Rt về Đng phương, nước bể Đng chảy xiết sinh cuồng lạn.
Rt về Ty phương, mưa Ty rơi từng trận chứa chạn
Rt về Bắc phương, ngọn Bắc phong vi vt đ chạy ct dương.
Rt về Nam phương, trời Nam m mịt, c người qu chn như đin như cuồng.
No ai tỉnh no ai say.
Ch ta ta biết lng ta ta hay.
No ai tỉnh, no ai say.
Ch ta ta biết lng ta ta hay.
Nam nhi sự nghiệp ở hồ th, h tất cng sầu đối cỏ cy.
2. Bản đăng trn bo Tuổi Trẻ Chủ Nhật (trong nước) số... năm 1998.
Trượng phu khng hay x gan bẻ cật ph cương thường.
H tất tiu dao bốn bể, xun lạc tha hương.
Trời Nam nghn dặm thẳm, my nước một mu sương.
Học khng thnh, cng chẳng lập, trai trẻ bao lu m đầu bạc, trăm năm thn thế bng t dương.
Vỗ tay m ht, nghing đầu m hỏi, trời đất mang mang ai l tri kỷ, lại đy cng ta cạn một hồ trường.
Hồ trường! Hồ trường! Ta biết rt về đu?
Rt về Đng phương, nước biển Đng chảy xiết sinh cuồng loạn
Rt về Ty phương, mưa Ty sơn từng trận chứa chan
Rt về Bắc phương, ngọn Bắc phong vi vt đ chạy ct dương
Rt về Nam phương, trời Nam m mịt c người qu chn như đin như cuồng
No ai tỉnh, no ai say, ch ta ta biết, lng ta at hay
Nam nhi sự nghiệp ở hồ thỉ, h tất cng sầu đối cỏ cy?
3. Bản in trong bo Thế Kỷ 21 (Hoa Kỳ), trang 8, số 115 ra thng 11 năm 1998.
Trượng phu khng hay x gan bẻ cật ph cương thường,
H tất tiu dao bốn bể, lưu lạc tha phương.
Trời Nam nghn dặm thẳm, non nước một mu sương
Ch chưa thnh, danh chưa đạt, trai trẻ bao lăm m đầu bạc, trăm năm thn thế bng t dương.
Vỗ gươm m ht, nghing bầu m hỏi, trời đất mang mang ai người tri kỷ, lại đy cng ta cạn một hồ trường.
Hồ trường! Hồ trường! Ta biết rt về đu?
Rt về Đng phương, nước biển Đng chảy xiết sinh cuồng loạn.
Rt về Ty phương, mưa phương Ty từng trận chứa chan.
Rt về Bắc phương, ngọn Bắc phong vi vt đ chạy ct giương.
Rt về Nam phương, trời Nam m mịt c người qu chn như đin như cuồng.
No ai tỉnh, no ai say, ch ta ta biết, lng ta ta hay
Nam nhi sự nghiệp ư hồ thỉ, h tất cng sầu đối cỏ cy.
4. Bản in trong quyển Chơi Chữ của tc giả Lng Nhn-Phng Tất Đắc, trang 75 (Si Gn-1970)
Trượng phu đ khng hay x gan bẻ cột ph cương thường,
Sao lại tiu dao bốn bể, lun lạc tha hương?
Trời Nam nghn dặm thẳm; my nước một mu sương.
Học khng thnh, cng chẳng lập, Trai trẻ bao lăm m đầu bạc; trăm năm thn thế bng t dương.
Vỗ gươm m ht, nghing bầu m hỏi: Trời đất mang mang, ai l tri kỷ? Lại đy cng ta cạn một hồ trường.
Hồ trường! Hồ trường! Ta biết rt về đu?
Rt về Đng phương, nước bể Đng chảy xiết sinh cuồng-lạn.
Rt về Ty phương, mưa Ty-sơn từng trận chứa chan;
Rt về Bắc phương, ngọn Bắc phong vi vt, đ chạy ct dương.
Rt về Nam phương, trời Nam m mịt, c người qu chn như đin như cuồng.
No ai tỉnh, no ai say?
Ch ta ta biết lng ta ta hay.
No ai tỉnh , no ai say?
Ch ta ta biết lng ta ta hay.
Nam nhi sự nghiệp ở hồ thỉ, h tất cng sầu đối cỏ cy!
Ngồi ghế Tổng Đốc Bnh Định, Nguyễn B Trc bị Cộng Sản bắt v xử bắn cng khai tại Qui Nhơn trong giai đoạn Cch Mạng Thng Tm năm 1945.
Văn nghệ sĩ miền Bắc trong chế độ Cộng Sản hầu như khng biết đến bi Hồ Trường chỉ đến khi n xuất hiện trn trang bo Tuổi Trẻ Chủ Nhật. Họ đọc, thch v học thuộc rồi từ đ, trong cc bữa nhậu bn qu nh, ta mới thấy ci hơi... hồ trường kh ra trong men bia, rượu. Theo một nữ độc giả cho người viết bi ny (PTV) biết tại sao nam giới lại thch bi Hồ Trường khi ngm nga n trong cc... chiếu rượu? " ng mnh no lại vừa với những g mnh c, mnh đạt được ", người ny ni vậy.
Bi thơ (hay bi ca) Hồ Trường rất hay nhưng c người lại cho PTV chớ nn học thuộc, ngm nga v ci tư tưởng yếm thế v sợ n... vận vo số phận của mnh.
Phạm Thắng Vũ
Aug 29, 2010.
DV.