Quy tắc đặt dấu thanh trong tiếng Việt

[Lạc Việt]

Việc đặt dấu thanh cho tiếng Việt tu�n thủ một số quy tắc, dựa tr�n c�ch ph�t �m theo chữ c�i tiếng Việt. Hiện nay c� �t nhất hai quan điểm về c�ch đặt dấu thanh, mỗi quan điểm đều c� một số nh� ng�n ngữ học ủng hộ.

Quan điểm ch�nh thống

Quan điểm tương đối hợp l� hiện nay như sau:

1.Với c�c �m tiết [-tr�n m�i] (�m đệm /zero/) c� �m ch�nh l� nguy�n �m đơn: Đặt dấu thanh điệu v�o vị tr� của chữ c�i biểu diễn cho �m ch�nh đ�. V� dụ: �, t�, nh�, nh�n, g�nh, ng�ng...

2.Với c�c �m tiết [+tr�n m�i] (�m đệm /w/, được biểu diễn bằng "o, u") c� �m ch�nh l� nguy�n �m đơn th� cũng bỏ dấu thanh điệu v�o vị tr� chữ c�i biểu diễn cho �m ch�nh. V� dụ: ho�, ho�, quỳ, qu�, quờ, thuỷ, nguỵ, ho�n, qu�t, qu�t, quỵt, su�t...

3.Với c�c �m tiết c� �m ch�nh l� nguy�n �m đ�i:
Nếu l� �m tiết [-kh�p] (nguy�n �m được viết l�: "i�, y�, u�, ươ"; �m cuối được viết bằng: "p, t, c, ch, m, n, ng, nh, o, u, i") th� bỏ dấu l�n chữ c�i thứ hai trong tổ hợp hai chữ c�i biểu diễn cho �m ch�nh. V� dụ: yếu, uốn, ườn, tiến, chuyến, muốn, mượn, thiện, thuộm, người, viếng, muống, cường...
Nếu l� �m tiết [+kh�p] (nguy�n �m được viết l�: "ia, ya, ua, ưa") th� nhất loạt bỏ dấu v�o vị tr� chữ c�i thứ nhất trong tổ hợp hai chữ c�i biểu diễn cho �m ch�nh. V� dụ: ỉa, tủa, cứa, th�a, khứa...

4.Ph�n biệt vị tr� đặt dấu thanh điệu ở tổ hợp "ua" v� "ia":
Với "ia" th� th� ph�n biệt bằng sự xuất hiện hay vắng mặt của chữ c�i "g" ở đầu �m tiết. C� "g" th� đặt v�o "a" (gi�, gi�, giả...), kh�ng c� "g" th� đặt v�o "i" (bịa, ch�a, t�a...). Trường hợp đặc biệt: "gịa" (c� trong từ "giặt gịa" v� đọc l� zịa [ʐie6]).

Với "ua" th� ph�n biệt bằng sự xuất hiện hay vắng mặt của chữ c�i "q". C� "q" th� đặt v�o "a" (qu�n, qu�, quạ...), kh�ng c� "q" th� đặt v�o "u" (t�a, m�a, ch�a...). Hoặc để giản tiện cho việc l�m bộ g�, c� thể coi "qu" như l� một tổ hợp phụ �m đầu tương tự như "gi, nh, ng, ph, th"... Khi đ�, sẽ coi "qu�n, qu�, quạ"... như l� những �m tiết c� �m đệm /zero/.

Trong đời sống

Th�ng tin trong b�i (hay đoạn) n�y kh�ng thể kiểm chứng được do kh�ng được ch� giải từ bất kỳ nguồn tham khảo n�o.

Xin bạn h�y cải thiện b�i viết n�y bằng c�ch bổ sung ch� th�ch tới c�c nguồn uy t�n. Nếu b�i được dịch từ Wikipedia ng�n ngữ kh�c th� h�y chuyển nguồn tham khảo từ phi�n bản đ� cho b�i n�y. Nếu kh�ng, những c�u hay đoạn văn kh�ng c� ch� giải nguồn gốc c� thể bị thay thế hoặc x�a đi bất cứ l�c n�o.

Trong đời sống, v� dụ như trong c�c chương tr�nh m�y t�nh gi�p nhập tiếng Việt, hiện vẫn tồn tại hai c�ch đặt dấu thanh trong tiếng Việt. V� dụ "h�a" l� một c�ch đặt dấu thanh kh�c cho "ho�", trong đ� "h�a" c�n gọi l� c�ch đặt dấu thanh "cũ". Bảng sau liệt k� c�c trường hợp m� hai c�ch đặt dấu thanh kh�c nhau:

Cũ Mới

�a, �a, ỏa, �a, ọa o�, o�, oả, o�, oạ
�e, �e, ỏe, �e, ọe o�, o�, oẻ, oẽ, oẹ
�y, �y, ủy, ũy, ụy uỳ, u�, uỷ, uỹ, uỵ

Những người ủng hộ c�ch bỏ dấu kiểu "mới" cho rằng v� oa, oe & uy phi�n �m theo IPA l� wa, we & wi n�n phải bỏ dấu v�o vần a, e v� i tương đương.

Th�m v�o đ�, theo c�ch bỏ dấu gọi l� kiểu "mới" bất cứ từ c� biến đổi, vị tr� dấu thanh kh�ng hề thay đổi[1].

Ch� �: theo c�ch "mới", vị tr� dấu thanh kh�ng hề thay đổi
OA
dấu thanh tr�n A xo� nho�, ho� ho�n, hoả hoạn, hoạt hoạ, tho�i tho�t, lo�y ho�y, loảng xoảng, ngo�o ộp, ngoảnh nh�n...
OE
dấu thanh tr�n E lo� loẹt, nho� nhoẹt, oẹ mửa, ngoẹo cổ, nhoẻn cười....
UY
dấu thanh tr�n Y tu� lu�, quỵ luỵ, nguỵ biện, nhuỵ hoa, hu�ch vai, ngu�t y�u, t�n hu�, hu�t c�i, xe bu�t, su�t so�t, huỳnh huỵch, khuỷu tay...

Trong khi đ� những người ủng hộ c�ch bỏ dấu kiểu "cũ" th� cho rằng c�ch l� luận như tr�n l� thiếu cơ sở v� IPA l� để biểu thị c�ch ph�t �m chứ kh�ng phải biểu thị c�ch viết do đ� kh�ng thể d�ng để quyết định l� c�ch bỏ dấu kiểu "mới" l� đ�ng hơn. Th�m v�o đ�, IPA mới chỉ được ph�t triển v�o cuối thế kỉ 19, trong khi chữ Quốc Ngữ đ� được ph�t triển ho�n to�n độc lập v� kh�ng ngừng thay đổi từ thế kỉ 17. Do đ�, theo những người ủng hộ c�ch bỏ dấu kiểu "cũ" việc d�ng IPA để quyết định xem tiếng Việt phải bỏ dấu thế n�o l� bất hợp l�. Những người n�y c�n cho rằng mặc d� IPA l� phương ph�p biểu thị c�ch ph�t �m phổ dụng nhất nhưng kh�ng c� nghĩa l� c�ch biểu thị c�ch ph�t �m duy nhất cũng như kh�ng phải l� c�ch biểu thị c�ch ph�t �m ch�nh x�c nhất v� vậy kh�ng c� l� g� lại sử dụng n� l�m chuẩn để quyết định c�ch bỏ dấu tiếng Việt m� kh�ng phải l� một trong c�c phương ph�p biểu thị c�ch ph�t �m kh�c.

Cỏn tiếp.

http://vi.wikipedia.org/wiki/Quy_t%E1%BA%AFc_%C4%91%E1%BA%B7t_d%E1%BA%A5u_thanh _trong_ti%E1%BA%BFng_Vi%E1%BB%87t

[Lạc Việt]

Quy tắc đặt dấu thanh trong tiếng Việt

Tiếp theo.

Hơn nữa, theo như những người ủng hộ c�ch bỏ dấu kiểu "cũ" th� việc d�ng IPA để quyết định c�ch tiếng Việt bỏ dấu l� thiếu thống nhất v� lẽ IPA l� phương ph�p phi�n �m quốc tế do đ� nếu n� c� thể �p dụng trong tiếng Việt để l�m chuẩn mực cho vị tr� bỏ dấu theo c�ch l� luận của những người ủng hộ c�ch bỏ dấu kiểu "mới" th� cũng phải �p dụng được cho to�n bộ c�c ng�n ngữ kh�c tr�n thế giới. Tuy nhi�n, c�ch l� luận đ� lại kh�ng thể giải th�ch thỏa đ�ng việc tại sao chữ C trong tiếng Catalan (phi�n �m IPA l� /k/ hoặc /s/) lại c� thể được bỏ dấu để trở th�nh � (phi�n �m IPA l� /s/). Những người ủng hộ c�ch bỏ dấu kiểu "cũ" c�n cho rằng l� luận như những người ủng hộ c�ch bỏ dấu kiểu "mới" l� sử dụng một số ng�n ngữ nhất định để l�m chuẩn mực cho to�n bộ c�c ng�n ngữ kh�c bởi v� đ�ng l� ở một số ng�n ngữ th� kh�ng thể bỏ dấu tr�n chữ w, nhưng ở một số ng�n ngữ (v� dụ như tiếng Wales th� chữ w ho�n to�n c� thể được bỏ dấu), do đ�, bỏ dấu kiểu "cũ" vẫn dựa ch�nh x�c theo c�ch ph�t �m.

Tr�n quan điểm ng�n ngữ l� do con người tạo n�n v� lu�n biến đổi theo nhu cầu của con người, những người ủng hộ c�ch bỏ dấu kiểu "cũ" c�n chỉ tr�ch những người ủng hộ c�ch bỏ dấu kiểu "mới" l� đang cố phức tạp h�a tiếng Việt, g�y kh� khăn kh�ng cần thiết nhất l� trong giảng dạy học sinh tiểu học cũng như trong việc ph�t triển thuật to�n v� xử l� tiếng Việt tr�n m�y vi t�nh. Họ c�n cho rằng, th�m một quy tắc như tr�n kh�ng đem lại g� cho tiếng Việt n�i chung v� chữ Quốc Ngữ n�i ri�ng do đ� l� ho�n to�n kh�ng cần thiết. Họ lấy dẫn chứng cho quan điểm của m�nh l� việc chữ Quốc Ngữ từ khi được ph�t triển v�o thế kỉ 17 đến nay đ� trải qua rất nhiều thay đổi, bổ sung c� v� loại bỏ cũng c�.

http://vi.wikipedia.org/wiki/Quy_t%E1%BA%AFc_%C4%91%E1%BA%B7t_d%E1%BA%A5u_thanh _trong_ti%E1%BA%BFng_Vi%E1%BB%87t