Nguồn gốc của Đạo Thờ Cúng Tổ Tiên

[hienchanh]

:smile:


Nguồn gốc của Đạo Thờ C�ng Tổ Ti�n -- L� Văn Ngọc


Sự thờ c�ng tổ ti�n xuất ph�t từ một tin tưởng người ta c� phần thể x�c v� tinh thần . Phần tinh thần c�n lại sau khi phần x�c chết đi : th�c l� thể ph�ch c�n l� tinh anh. Sự tin tưởng v�o linh hồn bất diệt v� sống trong thế giới u minh, hay l� c�i �m l� một tin tưởng c� nguồn gốc s�u xa v� rất phổ qu�t trong hầu hết c�c d�n tộc tiền sử .

Nguời tiền sử đối xử với người chết như khi họ c�n sống v� tin rằng linh hồn họ lu�n lu�n quanh quẩn cạnh người nh� để gi�p đỡ v� che chở cho những người ruộ thịt . Những linh hồn ấy sống trong c�i �m nhưng vẫn quanh quẩn ở dương thế d� với mắt người kh�ng nh�n thấy được gọi l� ma . Tục thờ linh hồn người chết n�y c� rất sớm v� tạo n�n bản sắc t�n ngưỡng truyền thống của Việt Nam . Qua nhiều thời gian, tục n�y c� thay đổi nhưng tr�n cơ sở tin tưởng v�o sự kh�ng hủ n�t của linh hồn tổ ti�n th� vẫn kh�ng suy xuyển .

C� thể n�i rằng t�n ngưỡng thờ c�ng tổ ti�n l� một t�n ngưỡng bản địa của d�n tộc Việt Nam c� c�ng với cư d�n ở khắp nơi, kh�ng những từ miền Nam s�ng Dương tử xuống đến c�c hải đảo xa x�i ở ��ng Nam � . Khi bị văn h�a H�n , ti�u biểu l� Nho , L�o, Phật x�m lấn, bao tr�m th� t�n ngưỡng n�y kh�ng mất, nhưng lại biến đổi lớp vỏ ngo�i v� đ� l�m cho văn ho� H�n phải th�ch ứng theo t�n ngưỡng cổ . C�n những d�n tộc ở qu� xa x�i trong rừng s�u, kh�ng c� điều kiện tiếp x�c với c�c nền văn h�a kh�c th� vẫn c�n giữ tục thờ linh hồn nguy�n thủy với những nghi thức ch�n cất thờ c�ng cổ xưa .

Từ căn bản , quan niệm duy l� của Nho gi�o về si�u h�nh l� c�ng nhận c� linh hồn, c� quỷ thần, nhưng kh�ng đặt nặng trọng t�m suy tư v�o đấy ; k�nh quỷ thần m� xa ra . Thế m� chuyển sang sinh hoạt th� lại thờ người chết như đối với người sống (sự tử như sự sinh) tức l� coi nhười chết như vẫn c�n hiện diện trước mặt với đầy đủ � thức t�m t�nh của người sống v� nhất l� c� khả năng l�m được nhiều điều m� người sống bị hạn chế . Biến th�i cao nhất của tục thờ c�ng tổ ti�n l� những người đại biểu cho Nho Gi�o, hay d�ng Nho Gi�o l�m căn bản x�y dựng hệ thống quyền lực cai trị, đ� chủ trương việc t�n vinh những người c� c�ng c� đức l�c sống bằng việc ban t�n thụy, tế lễ long trọng trong dịp tang ma, ban tiền bạc, ruộng tế để con ch�u thờ phụng. Kh�ng thể n�i đ� l� thủ đoạn ch�nh trị để mua sự trung th�nh của bề t�i, m� phải nghĩ rằng ch�nh triều đ�nh cũng chia xẻ một đức tin vong hồn của những bề t�i vẫn lu�n lu�n ở cạnh để vẫn gi�p vua như l�c sinh tiền.

N�i đến đạo Nho th� phải n�i đến chữ Hiếu . Con thờ cha mẹ kh�ng những l�c đang sống, m� ngay khi một vị quan d� lớn trong triều đ�nh m� gặp tang cha mẹ, cũng phải xin nghỉ để cư tang, c� khi c�n l�m t�p lều b�n cạnh mộ để gần gũi vong hồn mới mất của cha mẹ. Ng�y nay ch�ng ta coi l� cổ hủ v� chỉ nh�n ở hiện tượng; nhưng thực ra đ� cũng xem rất giống như đầu mối của tục thờ ma của một số bộ tộc c�n sinh sống gần đ�y tr�n c�c v�ng thượng du hay cao nguy�n , l� khi người th�n chết, họ đặt v�o �o quan l�m bằng một th�n c�y đục rỗng, dựng ở g�c nh�, như thế để sớm h�m ra v�o vẫn như c�n gần gũi như l�c c�n sống . Một thời gian l�u sau mới đem ch�n .

Quan niệm người chết đi sang một thế giới kh�c vẫn sinh hoạt tuy c� thể thay đổi vị thế, như khi c�n sinh tiền n�n th�n nh�n phải lo cho người chết đầy đủ để cuộc sống ở thế giới mới kh�ng gặp kh� khăn, thiếu thốn . Việc t�y t�ng do đấy c� t�nh chất phổ qu�t kh�ng chỉ ở d�n tộc Việt Nam , m� c�n c� ở nhiều d�n tộc kh�c tr�n thế giới từ rất l�u đời vẫn c�n tồn tại đến ng�y nay, d� đ� c� v�i thay đổi về chi tiết .

Khi đ� ph�t triển th�nh một x� hội n�ng nghiệp định cư tr�n một địa b�n rộng lớn, th� việc thờ c�ng gia ti�n cũng tiến h�nh song song với sự th�nh h�nh rộng r�i gia tộc. L�c ấy bắt đầu nảy sinh quyền hạn v� bổn phận ri�ng của gia tộc cũng như cộng đồng . Những sinh hoạt t�m linh cũng thay đổi theo chiều hướng c�i n�o th�ch hợp với x� hội mới th� được chuyển h�a; c�i n�o kh�ng hợp thới sẽ bị đ�o thải. Tục thờ c�ng gia ti�n l� một chuyển h�a quan trọng từ t�n ngưỡng thờ linh hồn , v� n� trở th�nh căn bản cho tổ chức gia đ�nh, lớn hơn l� họ h�ng đối với x� hội đ� định cư .

Người ta rất kh� giải th�ch hay chứng minh sự hiện hữu của c�c vong hồn người th�n, nhưng người ta vẫn tin tưởng v� đ� tạo n�n một niềm tin vững chắc rằng chết chưa phải l� hết . Vong hồn vẫn sống với gia tộc nhưng với mức độ thi�ng li�ng hơn để c� thể hoặc l�m hại cũng t�n khốc hơn người sống hay ph� hộ th� gặp may mắn hoặc gạt bỏ được tai �ch . Ở mỗi thời đại, sự tin tưởng n�y c� mang theo nhiều yếu tố của thời đại ấy . Vong của những người của thế kỷ 20 lại d�ng những tiện nghi khoa học của thời đại n�y .


http://www.vietnamvanhien.net/thocungtotien.html


:smile: