Phụng Nhi
11-03-2010, 05:37 PM
Trực gic đến từ đu?
Tại một bệnh viện ở Zimbabwe, một phụ nữ 30 tuổi đang nằm trn băng ca chờ được đưa vo phng mổ, tnh cờ nữ bc sĩ Rebecca Bingham đi ngang qua. Mặc d chưa từng gặp cũng như đọc bệnh n của bệnh nhn ny, Bingham bỗng c một cảm gic bất an, một sự thi thc b ẩn buộc chị phải kiểm tra tim người bệnh.
p ống nghe vo ngực bệnh nhn, chị nhận thấy dấu hiệu của chứng hẹp van hai l, một tnh trạng c thể gy ra biến chứng trong qu trnh gy m để phẫu thuật. Chị lập tức bo động với cc bc sĩ đang chuẩn bị ca phẫu thuật v họ quyết định hon lại. Cc cuộc xt nghiệm kỹ lưỡng sau đ xc định những điều Bingham ni l đng. Tuy nhin khi được hỏi do đu m chị nhận định được điều đ, Bingham trả lời đơn giản đ l một linh cảm.
Bn dưới vng thứcT
rong cuộc sống của chng ta, những linh cảm như của bc sĩ Bingham xuất hiện kh nhiều, đi khi vượt ngoi tầm ch của mọi người. Nhiều nh tm l học, trong đ c tiến sĩ Timothy D. Wilson, gio sư Đại học Virginia v l tc giả cuốn Strangers to Ourselves (Những kẻ xa lạ với chnh mnh), tin rằng linh cảm l sự gợi nhớ từ một miền v thức. Đy khng phải l lĩnh vực của những k ức bị dồn nn hay những cảm xc nguyn thuỷ như trong l thuyết của Freud, m l một cơ chế trong no c tc dụng điều hnh cc thng tin về cảm gic, phn loại chng, tm ra cc nguyn cớ, phn đon về con người v tc động ln cảm xc cng những cch ứng xử vượt ra ngoi tầm thức của chng ta.
Theo tiến sĩ Gary Klein, tc giả cuốn Intuition at work (Trực gic hoạt động), chnh những năng lực tiềm tng của tri gic l điều m người ta thường gọi l khả năng nhn thấy ci v hnh. Trong trường hợp của Bingham, sự b ẩn nằm bn dưới bề mặt thức. Kinh nghiệm cng tc tại chu Phi mch bảo cho chị biết rằng chứng hẹp van hai l ở chu lục ny c tnh phổ biến hơn ở Mỹ. Cũng như Bingham, hầu hết trong chng ta đều c một trực gic chnh xc xuất pht từ một nơi no đ. Chng thường được gọi l những lo sng đầy b ẩn của linh cảm, tri gic ngoại cảm, bản năng loi vật hay gic quan thứ su
Tiến sĩ Klein lun ch tm đến năng lực tiềm tng của trực gic. ng dnh thời gian nghin cứu hnh vi của những người m nghề nghiệp buộc họ phải đưa ra quyết định tức th v c tnh sinh tử như lnh cứu hoả, y t cấp cứu hay lnh trận. Trong một cuộc phỏng vấn, một trung u cứu hoả miu tả chnh gic quan thứ su đ cứu sống anh cng đồng đội. Khi vo một ngi nh để dập tắt lửa pht ra từ một căn bếp, họ lun bị ngọn lửa đẩy ngược trở lại. Đy chỉ l một vụ chy nhỏ nhưng căn bếp lại nng khủng khiếp. Vin trung u c cảm gic mối nguy hiểm nghim trọng đang gần kề, vội ra lệnh cho thuộc cấp rời khỏi ngi nh. Khi họ vừa ra đến đường th nền căn nh sụp xuống; nếu cn ở lại, họ sẽ rơi vo chnh tm điểm của ngọn lửa đang si sục bn dưới.
Phn tch trường hợp trn, Klein cho rằng linh cảm của vin trung u cứu hoả thực ra chỉ l một sự hồi ức của tiềm thức. Ngọn lửa khng bị dập tắt, căn phng qu nng chnh l những hồi chung bo động trong tiềm thức của vin sĩ quan. Chnh tiềm thức ny gợi nhắc đến một trường hợp c những điều kiện tương tự cũng gy ra sự sụp đổ của khối kiến trc m anh từng trải qua (nhưng khng nhớ) v lệnh rt khỏi ngi nh của anh xuất pht từ một mệnh lệnh của tiềm thức. Trong qu trnh nghin cứu, Klein đ nghe ni đến nhiều trường hợp tương tự. Cc phi cng, y t cấp cứu v nhiều thnh phần nghề nghiệp khc kể rằng trong tnh huống khẩn cấp, họ khng c điều kiện chọn lựa hay đưa ra một quyết định c thức. Họ buộc phải hnh động theo một tri gic ngoại cảm no đ. Trong một tiến trnh như vậy, d l khẩn cấp để đối ph với tnh thế, trực gic con người thường c hai bước hoạt động: Trước tin, n nhanh chng phn biệt cc k ức, tm một mẫu k ức quen thuộc để dẫn dắt chng ta v sau đ, khi chng ta đi theo một phương n đ xảy ra trong một tnh huống tương tự trước đy, tiềm thức sẽ ch trọng đến những điều kỳ quặc v bất ngờ nhất.
Những tn hiệu của cơ thể
Ngay cả khi khng ở vo tnh thế khẩn cấp, hệ thống radar trong cơ thể của chng ta cũng lun pht tn hiệu bo động khi c những dấu hiệu đe dọa sự an ton cho bản thn hay người thn. Chẳng hạn trường hợp c b Annie, con của chị Leah Ingram. Tuy mới 5 tuổi nhưng Annie rất hiếu động. V vậy, chuyện c b trở về nh sau một buổi học với những vết trầy xước trn người do chơi đa cng chng bạn l chuyện thường tnh. Một buổi sng nọ, Annie bo cho mẹ biết l đang bị đau bụng nn khng thể đi học được, trực gic bo cho Igram biết l c điều g bất thường đ xảy ra với c b. Chị dỗ dnh Annie v pht hiện c đ bị một bạn học đấm mạnh vo bụng trong buổi học trước.
Một cuộc nghin cứu do cc nh khoa học thuộc trường Y của Đại học Iowa (Mỹ) cho thấy cơ thể chng ta thng minh hơn chng ta tưởng. Trường hợp của George Soros, nh tỷ ph được tạp ch Forbes xếp hạng 38 trong số những người giu nhất thế giới năm 2003, l một. Theo tiết lộ của chnh Soros, ng dựa phần nhiều vo bản năng để quyết định đầu tư bạc tỷ. Mỗi khi lưng của Soros bắt đầu nhi đau l tn hiệu cho biết c một điều g đ khng thuận lợi trong quyết định đầu tư chuẩn bị được đưa ra, nhờ vậy m nhiều lc ng trnh được nhiều trường hợp thua lỗ.
Đọc tn hiệu trn gương mặt người khc
Nhiều lc chnh trực gic hay linh tnh gip chng ta nhận định một tnh thế khng nguy hiểm như ta tưởng. Một bữa nọ, anh John Yarbough thuộc sở cảnh st Los Angeles đi tuần tra v dừng một chiếc xe lại để kiểm sot như thường lệ. Khi anh đến gần, ti xế l một thiếu nin vụt bước ra với một khẩu sng lăm lăm trong tay. Họ đang ở cch nhau khng đầy 2 mt v Yarbough chỉ c một nhy mắt để phn đon đồ của g ti xế. Trn nguyn tắc, trong tnh huống ny, anh c quyền bắn hạ y, nhưng v một l do no đ, anh đ khng lm thế. Kết cục cho thấy trực gic của anh l đng. Chỉ sau một thong chạm mặt, g ti xế đ bung sng đầu hng.
Nhiều năm sau, khi tham gia truy lng tội phạm, Yarbough mới c điều kiện tm hiểu tại sao anh đ khng nổ sng trước, trong khi bản năng sinh tồn thi thc anh lm điều đ. Qua kết quả nghin cứu của tiến sĩ Paul Ekman, tc giả cuốn Emotions revealed (Những cảm xc được pht hiện), Yarbough mới biết rằng trong cuộc đối đầu chớp nhong kể trn, anh đ vận dụng kỹ thuật đọc gương mặt đối thủ m khng biết. Chnh trực gic căn cứ vo nt mặt của g ti xế đ bảo với anh rằng g sẽ khng bắn anh trước. Khả năng ny, mỗi chng ta đều c với những mức độ khc nhau. Chng gip ta đnh gi chnh xc những biểu hiện nhỏ nhất trn gương mặt người đối diện. Đ c thể l những cảm xc mạnh mẽ c khi chỉ xuất hiện trong 1/4 giy, nhưng cũng đủ thể hiện cảm nghĩ thực của chủ nhn ngay cả trong trường hợp đương sự cố tnh che giấu chng.
Trở lại trường hợp của bc sĩ Bingham, chị cho rằng linh cảm của chị thường xuất hiện trong một số lần chẩn đon kỳ lạ. C lần chị pht hiện bệnh ung thư phổi ở một bệnh nhn đến khm bệnh thng thường. Ở bệnh nhn ny khng c triệu chứng no r rệt, nhưng linh tnh mch bảo Bingham rằng cần chụp X quang lồng ngực của bệnh nhn. Nhờ vậy m chị pht hiện ra khối u mới khởi pht của người bệnh, gip cho việc điều trị trở nn dễ dng hơn.
(Theo Readers Digest)
Tại một bệnh viện ở Zimbabwe, một phụ nữ 30 tuổi đang nằm trn băng ca chờ được đưa vo phng mổ, tnh cờ nữ bc sĩ Rebecca Bingham đi ngang qua. Mặc d chưa từng gặp cũng như đọc bệnh n của bệnh nhn ny, Bingham bỗng c một cảm gic bất an, một sự thi thc b ẩn buộc chị phải kiểm tra tim người bệnh.
p ống nghe vo ngực bệnh nhn, chị nhận thấy dấu hiệu của chứng hẹp van hai l, một tnh trạng c thể gy ra biến chứng trong qu trnh gy m để phẫu thuật. Chị lập tức bo động với cc bc sĩ đang chuẩn bị ca phẫu thuật v họ quyết định hon lại. Cc cuộc xt nghiệm kỹ lưỡng sau đ xc định những điều Bingham ni l đng. Tuy nhin khi được hỏi do đu m chị nhận định được điều đ, Bingham trả lời đơn giản đ l một linh cảm.
Bn dưới vng thứcT
rong cuộc sống của chng ta, những linh cảm như của bc sĩ Bingham xuất hiện kh nhiều, đi khi vượt ngoi tầm ch của mọi người. Nhiều nh tm l học, trong đ c tiến sĩ Timothy D. Wilson, gio sư Đại học Virginia v l tc giả cuốn Strangers to Ourselves (Những kẻ xa lạ với chnh mnh), tin rằng linh cảm l sự gợi nhớ từ một miền v thức. Đy khng phải l lĩnh vực của những k ức bị dồn nn hay những cảm xc nguyn thuỷ như trong l thuyết của Freud, m l một cơ chế trong no c tc dụng điều hnh cc thng tin về cảm gic, phn loại chng, tm ra cc nguyn cớ, phn đon về con người v tc động ln cảm xc cng những cch ứng xử vượt ra ngoi tầm thức của chng ta.
Theo tiến sĩ Gary Klein, tc giả cuốn Intuition at work (Trực gic hoạt động), chnh những năng lực tiềm tng của tri gic l điều m người ta thường gọi l khả năng nhn thấy ci v hnh. Trong trường hợp của Bingham, sự b ẩn nằm bn dưới bề mặt thức. Kinh nghiệm cng tc tại chu Phi mch bảo cho chị biết rằng chứng hẹp van hai l ở chu lục ny c tnh phổ biến hơn ở Mỹ. Cũng như Bingham, hầu hết trong chng ta đều c một trực gic chnh xc xuất pht từ một nơi no đ. Chng thường được gọi l những lo sng đầy b ẩn của linh cảm, tri gic ngoại cảm, bản năng loi vật hay gic quan thứ su
Tiến sĩ Klein lun ch tm đến năng lực tiềm tng của trực gic. ng dnh thời gian nghin cứu hnh vi của những người m nghề nghiệp buộc họ phải đưa ra quyết định tức th v c tnh sinh tử như lnh cứu hoả, y t cấp cứu hay lnh trận. Trong một cuộc phỏng vấn, một trung u cứu hoả miu tả chnh gic quan thứ su đ cứu sống anh cng đồng đội. Khi vo một ngi nh để dập tắt lửa pht ra từ một căn bếp, họ lun bị ngọn lửa đẩy ngược trở lại. Đy chỉ l một vụ chy nhỏ nhưng căn bếp lại nng khủng khiếp. Vin trung u c cảm gic mối nguy hiểm nghim trọng đang gần kề, vội ra lệnh cho thuộc cấp rời khỏi ngi nh. Khi họ vừa ra đến đường th nền căn nh sụp xuống; nếu cn ở lại, họ sẽ rơi vo chnh tm điểm của ngọn lửa đang si sục bn dưới.
Phn tch trường hợp trn, Klein cho rằng linh cảm của vin trung u cứu hoả thực ra chỉ l một sự hồi ức của tiềm thức. Ngọn lửa khng bị dập tắt, căn phng qu nng chnh l những hồi chung bo động trong tiềm thức của vin sĩ quan. Chnh tiềm thức ny gợi nhắc đến một trường hợp c những điều kiện tương tự cũng gy ra sự sụp đổ của khối kiến trc m anh từng trải qua (nhưng khng nhớ) v lệnh rt khỏi ngi nh của anh xuất pht từ một mệnh lệnh của tiềm thức. Trong qu trnh nghin cứu, Klein đ nghe ni đến nhiều trường hợp tương tự. Cc phi cng, y t cấp cứu v nhiều thnh phần nghề nghiệp khc kể rằng trong tnh huống khẩn cấp, họ khng c điều kiện chọn lựa hay đưa ra một quyết định c thức. Họ buộc phải hnh động theo một tri gic ngoại cảm no đ. Trong một tiến trnh như vậy, d l khẩn cấp để đối ph với tnh thế, trực gic con người thường c hai bước hoạt động: Trước tin, n nhanh chng phn biệt cc k ức, tm một mẫu k ức quen thuộc để dẫn dắt chng ta v sau đ, khi chng ta đi theo một phương n đ xảy ra trong một tnh huống tương tự trước đy, tiềm thức sẽ ch trọng đến những điều kỳ quặc v bất ngờ nhất.
Những tn hiệu của cơ thể
Ngay cả khi khng ở vo tnh thế khẩn cấp, hệ thống radar trong cơ thể của chng ta cũng lun pht tn hiệu bo động khi c những dấu hiệu đe dọa sự an ton cho bản thn hay người thn. Chẳng hạn trường hợp c b Annie, con của chị Leah Ingram. Tuy mới 5 tuổi nhưng Annie rất hiếu động. V vậy, chuyện c b trở về nh sau một buổi học với những vết trầy xước trn người do chơi đa cng chng bạn l chuyện thường tnh. Một buổi sng nọ, Annie bo cho mẹ biết l đang bị đau bụng nn khng thể đi học được, trực gic bo cho Igram biết l c điều g bất thường đ xảy ra với c b. Chị dỗ dnh Annie v pht hiện c đ bị một bạn học đấm mạnh vo bụng trong buổi học trước.
Một cuộc nghin cứu do cc nh khoa học thuộc trường Y của Đại học Iowa (Mỹ) cho thấy cơ thể chng ta thng minh hơn chng ta tưởng. Trường hợp của George Soros, nh tỷ ph được tạp ch Forbes xếp hạng 38 trong số những người giu nhất thế giới năm 2003, l một. Theo tiết lộ của chnh Soros, ng dựa phần nhiều vo bản năng để quyết định đầu tư bạc tỷ. Mỗi khi lưng của Soros bắt đầu nhi đau l tn hiệu cho biết c một điều g đ khng thuận lợi trong quyết định đầu tư chuẩn bị được đưa ra, nhờ vậy m nhiều lc ng trnh được nhiều trường hợp thua lỗ.
Đọc tn hiệu trn gương mặt người khc
Nhiều lc chnh trực gic hay linh tnh gip chng ta nhận định một tnh thế khng nguy hiểm như ta tưởng. Một bữa nọ, anh John Yarbough thuộc sở cảnh st Los Angeles đi tuần tra v dừng một chiếc xe lại để kiểm sot như thường lệ. Khi anh đến gần, ti xế l một thiếu nin vụt bước ra với một khẩu sng lăm lăm trong tay. Họ đang ở cch nhau khng đầy 2 mt v Yarbough chỉ c một nhy mắt để phn đon đồ của g ti xế. Trn nguyn tắc, trong tnh huống ny, anh c quyền bắn hạ y, nhưng v một l do no đ, anh đ khng lm thế. Kết cục cho thấy trực gic của anh l đng. Chỉ sau một thong chạm mặt, g ti xế đ bung sng đầu hng.
Nhiều năm sau, khi tham gia truy lng tội phạm, Yarbough mới c điều kiện tm hiểu tại sao anh đ khng nổ sng trước, trong khi bản năng sinh tồn thi thc anh lm điều đ. Qua kết quả nghin cứu của tiến sĩ Paul Ekman, tc giả cuốn Emotions revealed (Những cảm xc được pht hiện), Yarbough mới biết rằng trong cuộc đối đầu chớp nhong kể trn, anh đ vận dụng kỹ thuật đọc gương mặt đối thủ m khng biết. Chnh trực gic căn cứ vo nt mặt của g ti xế đ bảo với anh rằng g sẽ khng bắn anh trước. Khả năng ny, mỗi chng ta đều c với những mức độ khc nhau. Chng gip ta đnh gi chnh xc những biểu hiện nhỏ nhất trn gương mặt người đối diện. Đ c thể l những cảm xc mạnh mẽ c khi chỉ xuất hiện trong 1/4 giy, nhưng cũng đủ thể hiện cảm nghĩ thực của chủ nhn ngay cả trong trường hợp đương sự cố tnh che giấu chng.
Trở lại trường hợp của bc sĩ Bingham, chị cho rằng linh cảm của chị thường xuất hiện trong một số lần chẩn đon kỳ lạ. C lần chị pht hiện bệnh ung thư phổi ở một bệnh nhn đến khm bệnh thng thường. Ở bệnh nhn ny khng c triệu chứng no r rệt, nhưng linh tnh mch bảo Bingham rằng cần chụp X quang lồng ngực của bệnh nhn. Nhờ vậy m chị pht hiện ra khối u mới khởi pht của người bệnh, gip cho việc điều trị trở nn dễ dng hơn.
(Theo Readers Digest)